Spis treści:

1. Rodzaje blizn

2. Proces naprawczy

3. Sposoby leczenia blizn

Rodzaje blizn

Podstawowy podział, stosowany w klasyfikacji blizn, to:

• blizny przerostowe – są zgrubiałe, wypukłe i wystają ponad skórę, mają charakterystyczny czerwony kolor,
• blizny zanikowe – wyróżniają się okrągłym lub wklęsłym kształtem; do tej grupy zaliczają się np. blizny po trądziku i rozstępy,
• bliznowce – rozrastają się poza ranę pierwotną, o nieregularnym kształcie

Proces naprawczy

W gojeniu rany wyróżnia się trzy główne fazy. Pierwsza to faza zapalna, podczas której rana się oczyszcza. Druga – proliferacja, czyli namnażanie się komórek (fibroblastów). Faza trzecia – remodelingu,  występuje po ok. 3 tygodniach od uszkodzenia tkanek [1].

W powstawaniu blizn kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Najważniejsze jest prawidłowe pielęgnowanie rany. Nie wolno dotykać jej brudnymi rękoma, zrywać powstających strupów, drapać, nawet w przypadku uporczywego świądu. Należy bezwzględnie stosować zalecane przez lekarza środki aseptyczne, jałowe opatrunki.

Zdarza się, że leczenie wymaga zastosowania antybiotyku. Jego podanie jest wskazane w przypadku bakteryjnego nadkażenia gojącej się rany. Celem jest prewencja powstania grubych, przerośniętych bliznowców. Blizny to nie tylko problem estetyczny obniżający komfort życia. Wielu chorych reaguje depresją lub wycofaniem z życia codziennego nie mogąc pogodzić się z oszpeceniem. Ale to nie tylko problemy psychiczne. Blizny mogą dawać również dysfunkcje narządowe, uczucie ciągnięcia, przeczulicę skóry [2].

Sposoby leczenia blizn

Leczenie blizn można rozpocząć jeszcze przed jej powstaniem. Fizjoterapeuci nazywają to mobilizacją tkanek. Odpowiednie odżywienie, uelastycznienie tkanek przed planowaną interwencją chirurgiczną, może zapobiec przerostowi tkanki łącznej i zgrubieniom.

Po zagojeniu się rany należy rozpocząć pracę bezpośrednio z blizną. Stosowane metody terapeutyczne opierają się na technikach rozluźniania mięśniowo-powięziowego (masaż głęboki, plastrowanie – kinesiotaping).

Aloes, miód, uryna czy olej kokosowy od setek lat były wykorzystywane przez medycynę ludową, jednak dzisiaj dysponujemy nowoczesnymi, sprawdzonymi preparatami, jak te na bazie silikonu. Dostępne w postaci żelu lub plastrów, poprawiają nawodnienie naskórka. Nie ma przeciwwskazań stosowania terapii silikonowej u dzieci i niemowląt.

Oprócz silikonów aplikuje się również maści z alantoiną, heparyną lub wyciągiem cebuli. Rekomendowane są kremy z masą perłową, przyspieszające tworzenie nowych włókien kolagenowych. Z kolei maści wzbogacone o witaminę A i F doskonale regenerują skórę. Masowanie blizn olejem lnianym, konopnym lub lawendowym wybiela zmiany i sprawia, że stają się mniej widoczne.

Wskazane są zabiegi z grupy fizykoterapii, jak laseroterapia, ultradźwięki, elektroterapia. Inną sprawdzoną i stosowaną metodą jest kompresjoterapia. Kontrolowany ucisk zapobiega rozrostowi blizn. Badania wykazały, że w ciężkich przypadkach najlepsze wyniki daje leczenie kompleksowe, łączenie zabiegów chirurgicznych czy krioterapii z kortykosteroidami podawanymi miejscowo.

Bardzo ważna jest edukacja pacjenta. Chory powinien wiedzieć, że blizny należy chronić przed promieniowaniem UV i wysoką temperaturą. Nie jest wskazane ich opalanie, rekomenduje się stosowanie filtrów słonecznych. Jeżeli zastosowane metody nie przynoszą efektów, można po konsultacji ze specjalistami rozważyć bardziej inwazyjne leczenie. Wybór uzależniony jest od rodzaju blizny i jej umiejscowienia.

Dostępne terapie to:

• injekcja (ostrzykiwanie) kortykosterydami zmian przerostowych ma na celu ich wygładzenie,
• krioterapia z ciekłego azotu stosowana jest w leczeniu bliznowców,
• radioterapia najlepsze efekty daje w leczeniu skojarzonym (wycięcie blizny, a później naświetlanie),
• chirurgiczna korekcja blizn (przeszczep skóry).

Rozległe, zwłaszcza stare blizny, są trudne do całkowitego zlikwidowania. Proponowane sposoby mają na celu ich zmniejszenie, spłaszczenie i wygładzenie. Nauka wciąż szuka sposobów terapii.

Źródło:

1. https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/blizna-problem-nie-tylko-estetyczny-jak-pomoc-pacjentowi

2. https://evereth.pl/project/blizna-jako-problem-nie-tylko-estetyczny/

Autor: mgr farm. Małgorzata Zięba