Starszy brat lub siostra w roli opiekuna

Kiedy starsze rodzeństwo przejmuje rolę rodzica?

Kiedy oboje rodzice są nieobecni, opiekę nad dziećmi może przejąć pełnoletnie rodzeństwo. Nieobecność rodziców może być czasowa, spowodowana wyjazdem, może też trwać latami, jak w przypadku emigracji zarobkowej. Najtragiczniejszą sytuacją dla dzieci jest utrata rodziców. Wtedy starsze dziecko niejako podświadomie czuje się zobowiązane do przejęcia obowiązków i podejmuje trud wychowania młodszego rodzeństwa, choć samo często jest jeszcze w trakcie edukacji. Takie okoliczności są trudne zarówno dla młodszych, jak i starszych dzieci, ale przy odrobinie wsparcia ze strony dalszej rodziny czy instytucji państwowych najstarsze z rodzeństwa może odnaleźć się w roli wychowawcy i opiekuna. Inna sytuacja ma miejsce, gdy wszystkie osierocone (lub opuszczone) dzieci są niepełnoletnie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sąd powinien wówczas ustanowić opiekę prawną. W pierwszej kolejności brana jest pod uwagę najbliższa rodzina, w dalszej – odpowiednie instytucje (domy dziecka, rodziny zastępcze).

Wychowywanie przez rodzeństwo

Sytuacja, w której starsze rodzeństwo wychowuje młodsze, jest skomplikowana i niełatwa. Ma jednak jedną dużą zaletę – dzieci będą ze sobą bardzo mocno związane, a taki kapitał emocjonalny zawsze procentuje w przyszłości. Jednak istnieje też ryzyko, że starsze dziecko, które przejmie rolę rodzica, straci tym samym fragment swojego dzieciństwa czy młodości. Stawiając na pierwszym miejscu potrzeby młodszego rodzeństwa i odsuwając na dalszy plan własne, może przedwcześnie dojrzeć, a co za tym idzie utracić czas młodzieńczej beztroski. Z drugiej strony prawdopodobnie stanie się odpowiedzialnym młodym człowiekiem, a dzięki doświadczeniu łatwiej będzie mu stanąć oko w oko z problemami dorosłego życia.

Zuzanna Kurzela