Rola jamy ustnej w organizmie i jej choroby

Jama ustna spełnia w organizmie wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim to pierwszy, bardzo ważny odcinek układu pokarmowego. Odpowiada za rozdrabnianie i wstępne wchłanianie składników odżywczych. Zaniedbanie higieny w tym obszarze może prowadzić między innymi do:

• Stanów zapalnych o różnej etiologii, wywoływanych zarówno przez grzyby, bakterie jak i wirusy. Pierwszym, łatwo zauważalnym objawem są obrzęknięte bolesne dziąsła. Należy pamiętać jednak o tym, że może to być również pierwszy objaw hiperglikemii czy parodontozy.
• która nie stanowi jedynie problemu estetycznego. Jako siedlisko bakterii generuje szereg dolegliwości. Roznoszone poprzez krwioobieg drobnoustroje indukują bóle stawów, choroby nerek, a nawet zapalenie mięśnia sercowego. Zepsute zęby to też problem z mechanicznym rozdrobnieniem pożywienia, a przecież tylko taka forma ułatwia dostęp do masy pokarmowej sokom trawiennym. Z kolei ich rolą jest rozkładanie złożonych węglowodanów, białek i tłuszczy na łatwo przyswajalne cukry proste, aminokwasy i kwasy tłuszczowe. Takie cząsteczki mniejsze są łatwiej wchłaniane. Próchnica, braki w uzębieniu utrudniają dokładne, mechaniczne rozdrabnianie pokarmu do niemal płynnej konsystencji. Jest to bardzo istotny proces nie tylko dla jego dalszej obróbki pożywienia, ale także dla pozyskiwania cennych składników odżywczych.
• Aft i nadżerek powstających zarówno z przyczyn urazowych, mechanicznych podrażnień np. źle dobraną protezą jak i z powodu złej higieny – kontaktu z brudnymi palcami, niemytymi owocami itp. Tego typu nawracające dolegliwości mogą jednocześnie również świadczyć o spadku odporności lub deficytach określonych witamin i minerałów. Np. cynku, witamin z grupy B, C. Ponadto ubytki w śluzówce powodują ból, utrudniają jedzenie i mówienie.

W jaki sposób zadbać o higienę jamy ustnej?

Od wieków ludzie próbowali zadbać o swoje zdrowie. Do najstarszych sposobów radzenia sobie z chorobami przyzębia i błon śluzowych należą płukanki z rumianku lub szałwii. Zmiany w jamie ustnej leczono też stosując miejscowo sok z glistnika lub, już w czasach nam bliższych, gryząc wysuszone, zamknięte pąki kwiatowe czepetki pachnącej znanych jako goździki. Te proste metody stosuje się do dziś, ale nie zawsze dają efekty. Najważniejsza jest prewencja. Podstawowe zasady to odpowiednio dobrana szczoteczka, pasta oraz płyn do płukania ust. Należy pamiętać, że równie istotne jak szczotkowanie i nitkowanie zębów jest czyszczenie języka. Udając się na spoczynek bez umytych zębów należy liczyć się z przykrymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Pamiętaj o wizytach u stomatologa

Ważne, aby przestrzegać regularnych wizyt u stomatologa. Pozwolą one uchwycić zmiany na wczesnym etapie. Stany zapalne pochodzenia bakteryjnego wymagają zasięgnięcia porady specjalisty i w cięższych przypadkach wdrożenia antybiotykoterapii. Czasami, aby zahamować progresję choroby wystarczy wspomóc odporność. Rekomendowana jest odpowiednia suplementacja, uzupełnienie mikro, makroelementów i witamin jak i zmiana diety, rzucenie używek i korekta stylu życia. Spadek odporności ma szereg przyczyn i jeżeli nadżerki nawracają, to oprócz leczenia objawowego należy postawić na diagnostykę. Ich przyczyna może być błaha, ale mogą to być również schorzenia poważne, począwszy od cukrzycy, zaburzeń hormonalnych, aż po nowotwory różnego typu.

Istotne samoleczenie

Stany zapalne jamy ustnej o nieznanym pochodzeniu w warunkach domowych można leczyć płynami do płukania ust zawierającymi środki aseptyczne. Najczęściej zawierają chlorheksydynę, która ma tę dodatkową zaletę, że zapobiega powstawaniu kamienia nazębnego. Bardzo wygodną formą są żele zawierające wysokocząsteczkowy hialuronian sodu. Mechanizm działania jest inny niż aseptyków. Wspomniane żele tworząc na powierzchni błony śluzowej ochronną powierzchnię łagodzą dolegliwości. Przyspieszają również regenerację uszkodzonego nabłonka w jamie ustnej. Polecane są również przy drobnych urazach i otarciach śluzówek do których może dojść podczas stosowania protez zębowych oraz aparatów ortodontycznych. Niektóre z preparatów mogą być stosowane nawet od 1. roku życia.

Warto zadbać o higienę jamy ustnej, bo jest to najprostszy sposób na to, by uniknąć wielu poważnych problemów zdrowotnych. Tym bardziej, że ostatnie doniesienia naukowe sygnalizują, że także rak trzustki, choroba Parkinsona, cukrzyca, przewlekła choroba nerek oraz reumatoidalne zapalenie stawów mogą mieć powiązania ze złym stanem przyzębia.

Autor: mgr farm. Małgorzata Zięba

Image by gpointstudio on Freepik

Image by katemangostar on Freepik