Dlaczego należy dbać o higienę nosa maluszka?

Regularne oczyszczanie małego noska jest niezwykle ważne, ponieważ dzieci do pierwszego roku życia oddychają głównie nim, a nie przez usta. Jeśli maluch nie ma kataru, wystarczy przemywać nosek i przedsionki nozdrzy zwilżonym gazikiem lub solą fizjologiczną. Jeśli natomiast zebrała się w nim wydzielina, należy wydobyć ją mechanicznie, gdyż małe dzieci mogą mieć trudności z samodzielnym oczyszczaniu jamy nosowej.

Niedrożny nosek nie tylko utrudnia maluchowi oddychanie, ale poważnie zwiększa też zagrożenie infekcjami górnych dróg oddechowych. Przeszkadza mu on również w piciu i jedzeniu (zarówno podczas karmienia piersią, jak i butelką) oraz zaburza zdrowy sen. Brak higieny może doprowadzić także do sapki niemowlęcej, czyli trudności w oddychaniu na skutek niedrożności nosa i obrzękniętej śluzówki.

Kiedy oczyszczać nosek dziecka?

Nosek niemowlaka należy oczyszczać, jeśli dziecko ma trudności z oddychaniem oraz gdy jego oddech staje się chrapliwy i głośny z powodu nadmiaru śluzu, produkowanego przez błonę śluzową. Dzieje się tak na skutek zapalenia śluzówki w wyniku infekcji. Zalegająca w nosie wydzielina, nieoczyszczana prawidłowo, potęguje stan zapalny. Towarzyszący temu obrzęk nosa może zaś spowodować sapkę niemowlęcą, która dodatkowo utrudnia dziecku oddychanie. Można ją podejrzewać, gdy maluch ma kłopoty ze snem, ciężki oddech przypominający sapanie, lekko pochrapuje, a podczas karmienia wypluwa smoczek.

Drogi oddechowe dziecka najlepiej udrażniać dwa razy dziennie – rano i wieczorem, a w razie potrzeby także przed karmieniem. Odsysanie śluzu wkrótce po nim może bowiem doprowadzić do wymiotów. W aptekach dostępne są specjalne przyrządy, jak gruszka czy aspirator, oraz preparaty ułatwiające pielęgnację małych nosków.

Zastosowanie soli fizjologicznej lub wody morskiej w sprayu

Naturalnym sposobem oczyszczania jamy nosowej u dziecka jest kichanie, które pomaga w usunięciu nadmiaru nagromadzonej wydzieliny. Proces ten należy jednak dodatkowo wspierać, nie tylko wtedy, gdy pojawi się katar. Szczególnie zaś, gdy maluch nie może sobie sam poradzić z tym problemem, warto zastosować płukanie nosa.

Do oczyszczania noska używamy roztworu wody morskiej w sprayu lub soli fizjologicznej, której zastosowanie jest najbezpieczniejsze w przypadku noworodków, niemowląt i małych dzieci. Dostępne są one w aptece bez recepty w postaci gotowych produktów – najczęściej spotykane stężenie soli fizjologicznej to 0,9% roztwór chlorku sodu.

Oba preparaty to skuteczny sposób na nawilżenie błony śluzowej nosa, rozrzedzenie gromadzącej się wydzieliny i usunięcie drobnego śluzu. Odblokowane przewody nosowe znacznie poprawiają komfort oddychania oraz snu maluszka.

Jak często nawilżać nosek?

Nawilżanie noska małego dziecka solą fizjologiczną lub wodą morską najlepiej jest dostosować do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia malucha. Częstotliwość zależy od czynników, takich jak pora roku, wilgotność powietrza, przekrwienie śluzówki czy obecność wydzieliny. Nie ma konieczności stosowania ich zbyt często.

Jeśli dziecko jest zdrowe i nie ma problemów z oddychaniem, nosek można nawilżać solą fizjologiczną raz dziennie, np. wieczorem przed snem, lub co kilka dni, aby utrzymać właściwe nawilżenie błon śluzowych.

W przypadku, gdy dziecko ma zatkany nos, a wydzieliny z powodu przeziębienia lub infekcji dróg oddechowych są obfite, sól fizjologiczną można stosować częściej, co pomoże w zmniejszeniu niedrożności i ułatwi oddychanie.

W okresach, gdy powietrze jest szczególnie suche, na przykład latem bądź zimą w pomieszczeniach ogrzewanych, wskazane jest częstsze nawilżanie noska, by zapobiec nadmiernemu wysuszeniu błon śluzowych.

Jeśli zaś maluch cierpi z powodu pojawiających się reakcji alergicznych lub jest narażony na podrażnienia nosa, nawilżanie solą fizjologiczną może pomóc w łagodzeniu podrażnień oraz usunięciu alergenów, takich jak kurz czy pyłki roślin.

Dobierz pozycję wygodną dla dziecka i opiekuna

Sama czynność nawilżania nosa solą fizjologiczną u małego dziecka jest bardzo prosta. Ważne tylko, aby wybrać właściwą pozycję, która zapewni bezpieczeństwo i wygodę zarówno dla rodzica (bądź opiekuna), jak i dla maluszka.

Jeśli dziecko potrafi siedzieć lub leżeć spokojnie, można nawilżyć jego nosek trzymając je na swoich kolanach lub na fotelu. Dziecko powinno siedzieć lub pozostawać w pozycji półleżącej, aby uniknąć przypadkowego poruszenia głową. Jeśli zaś dziecko jest jeszcze małe lub nie potrafi siedzieć stabilnie, należy położyć je na plecach i delikatnie przytrzymać jego głowę w celu uniknięcia nagłego ruchu. Następnie, po delikatnym odchyleniu głowy dziecka, ostrożnie wyciskamy ok. 1-2 krople roztworu soli do każdego otworu nosowego. Taka ilość w zupełności wystarczy, by pomóc w rozrzedzeniu wydzieliny i ułatwić jej usuwanie.

Dzieci, które krztuszą się czując kroplę płynu spływającą do gardła, można ułożyć na boku. Po zaaplikowaniu solanki, maluszka należy odwrócić na brzuszek, by rozpuszczony śluz mógł swobodnie wypłynąć. Następnie okolice nozdrzy delikatnie przecieramy chusteczką, by usunąć resztki wydzieliny. Zakraplacz należy dokładnie umyć po każdym użyciu.

Jak dbać o higienę nosa w przypadku sapki u noworodka?

Poza utrzymaniem właściwego nawilżenia oraz drożności nosa noworodka, należy pamiętać także o zapewnieniu odpowiednich warunków w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko. Często przyczyną sapki jest też bowiem podrażnienie błon śluzowych w wyniku niedostatecznego nawilżenia powietrza, o co należy zadbać zwłaszcza w okresie grzewczym.

Rodzice często mają także tendencję do przegrzewania dzieci, tymczasem zbyt wysoka temperatura w sypialni utrudnia oddychanie (nie powinna przekraczać 22°C). Warto często wietrzyć mieszkanie oraz zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza lub nawilżać powietrze domowymi sposobami, np. wieszając mokre ręczniki lub pojemniki z wodą na ciepłych kaloryferach.

Należy również unikać stosowania w otoczeniu dziecka substancji, które mogą podrażniać delikatne błony śluzowe jego nosa (takich jak silne zapachy i chemikalia czy dym papierosowy), a także ograniczyć jego ekspozycję na zanieczyszczenia (np. smog). Jeśli zaś sapka, mimo zastosowania wszelkich zasad higieny, nie ustępuje i utrzymuje się długotrwale, konieczna jest konsultacja z pediatrą. Lekarz może zdecydować, czy dziecko nie wymaga poszerzonej diagnostyki.

Pobierz poradnik Moje Pierwsze Przeziębienie

Autor: Marta Nowacka