Profilaktyka, ochrona i pierwsza pomoc dla skóry

Co się dzieje w naszej skórze podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne?

Poparzenie słoneczne to nic innego jak termiczne uszkodzenie skóry. Nasz organizm skutecznie potrafi bronić się przed szkodliwym promieniowaniem UV, jednakże tylko do pewnego stopnia. W naszej skórze znajdują się melanocyty. Są to komórki, które pod wpływem promieniowania słonecznego wytwarzają melaninę- barwnik odpowiedzialny za kolor naszej skóry. Pełni on funkcję ochronną, pod wpływem opalania, wydzielany zostaje w większych ilościach, powodując ciemniejsze zabarwienie naszej skóry i tym samym chroniąc naszą skórę przed kolejnymi dawkami słońca. Można powiedzieć, że osoby o ciemniejszym kolorze skóry są bardziej chronione przez poparzeniem, niż osoby o jasnej karnacji.

Objawy poparzenia słonecznego

Gdy przesadzimy ze słońcem, na naszym ciele zaczyna pojawiać się zaczerwienie, ból, wrażliwość na dotyk, uczucie „ściągania skóry”, a przy poważniejszych oparzeniach tworzą się pęcherze. Gdy objawy te ustąpią, zaczyna „schodzić nam skóra”, co oznacza, że uszkodzony termicznie naskórek staje się już nieprzydatny i zostaje zastąpiony nowym.

Kto jest najbardziej narażony na poparzenia słoneczne?

Najbardziej chronione przed słońcem powinny być dzieci do 15 roku życia. Udowodniono, że nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV w tym okresie, może znacznie zwiększać ryzyko zachorowania na czerniaka (nowotwór złośliwy wywodzący się z melanocytów), a także na inne dużo częstsze raki skóry (podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy). Dzieci tak naprawdę nie potrzebują słońca. Zapytacie pewnie o witaminę D, której najlepszym, naturalnym źródłem jest słońce. Tak naprawdę, wystarczy 15 minut ekspozycji na promieniowanie słoneczne, by w skórze mogła wytworzyć się odpowiednia, dzienna dawka witaminy D. Nie zaleca się eksponowania na słońce niemowląt i dzieci do 3. roku życia. Ich skóra nie jest jeszcze dobrze rozwinięta, jest ona zbyt delikatna i cienka, przez co bardziej podatna na oparzenia słoneczne.

Osoby przyjmujące niektóre leki na stałe powinny dokładnie zapoznać się z ulotką. Wiele leków zażywanych długotrwale, w połączeniu z długotrwałą ekspozycją na promieniowanie słoneczne powodują reakcje fotoalergiczne. Objawami takiej reakcji mogą być gorączka, uporczywe swędzenie, przebarwienia, zmiany rumieniowe, tworzenie się strupów i grudek na powierzchni skóry. Szczególnie narażone na tego typu reakcje są osoby zażywające leki antydepresyjne i uspokajające, kobiety stosujące doustną antykoncepcję hormonalną, niektóre leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (naproksen), leki przeciwgrzybiczne. Leki stosowane na nadciśnienie, zaburzenia rytu serca, leki moczopędne czy antybiotyki (tetracykliny) również mogą reagować ze słońcem. Te same reakcje fotouczuleniowe i fototoksyczne może wywołać stosowanie niektórych ziół: ziele dziurawca, nagietek, bergamotka, arcydzięgiel. Powstrzymajmy się również od spożywania niektórych warzyw- seler, marchew, pietruszka, pasternak, koper, gdyż mogą one także przyczynić się do wystąpienia alergicznych reakcji skórnych

Profilaktyka poparzeń, czyli jak się skutecznie chronić?

1. Właściwy preparat ochronny na skórę – by mógł on skutecznie zadziałać koniecznie musi posiadać w swoim składzie filtry UVA i UVB o właściwej mocy działania, które podaje się w postaci numeracji SPF (sun protection factor) 4+, 16+, 24+, 30+, 50+. Im wyższa liczba, tym lepsza ochrona przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Nie musimy obawiać się, że zastosowanie wysokiego filtra, upośledza skórną syntezę witaminy D. U małych dzieci zaleca się stosowanie ochrony SPF50+. Pamiętajmy, aby zaaplikować preparat ochronny na skórę minimum 30 min przed ekspozycją słoneczną. Nie żałujmy kremu z filtrem, używajmy go kilka razy, zwłaszcza po każdej kąpieli w wodzie.
2. Starajmy się wybierać miejsce, w których ekspozycja na promieniowanie słoneczne nie jest bardzo intensywna. Wybierajmy cień pod drzewami, parasolem, namiotem. Mimo zacienionego miejsca, nie rezygnujmy ze stosowania preparatów ochronnych na skórę, gdyż promienie słoneczne odbijają się od różnych powierzchni i tym samym mogą spowodować oparzenia.
3. Właściwy ubiór. Zadbajmy o właściwe nakrycie głowy, luźny, przewiewny strój, wykonany z lekkich tkanin w ciemniejszych kolorach. Zatroszczmy się zwłaszcza o najmniejsze pociechy. Nie zapomnijmy o skarpetkach na nóżki, gdyż skóra jest tam szczególnie cienka.
4. Unikajmy ekspozycji na promieniowanie słoneczne w godzinach między 11:00, a 15:00, kiedy promieniowanie jest najintensywniejsze. Jeśli jednak jest to niemożliwe, zastosujmy się do przestrzegania wszystkich powyższych zasad.

Co robić, gdy już dojdzie do poparzenia słonecznego?

1. Ochłodzić oparzoną skórę – chłodzące, ale nie zimne okłady.
2. Można zastosować preparaty na oparzenia słoneczne, które w swoim składzie posiadają deksapantenol (D-pantenol). Pomoże on szybko zregenerować poparzoną termicznie skórę i wspomoże odbudowę nowych komórek. Dodatkowo ma on zdolność do zatrzymywania wody, tym samym kojąc i nawilżając poparzoną i przesuszoną skórę.
3. Bezwzględnie należy unikać słońca do czasu ustąpienia dolegliwości związanych z poparzeniem słonecznym.
4. Gdy pojawią się dodatkowe dolegliwości, takie jak rozległe pęcherze, nadmierne i nieustające ocieplenie poparzonej skóry, do tego objawy ogólne: gorączka, dreszcze, uczucie senności i osłabienie, należy zgłosić się do lekarza, zwłaszcza gdy objawy te wystąpią u dziecka.

Jadąc na wakacje, starajmy się przestrzegać podstawowych zasad związanych z zapobieganiem oparzeniom słonecznym. Bezwzględnie stosujmy preparaty z ochronnymi filtrami SFP i nie przesadzajmy z czasem spędzonym na słonecznej plaży.

Adrianna Majewska