Objawy niedomagania wątroby – co powinno zaniepokoić?

Wątroba nie boli, ponieważ brak w niej receptorów czuciowych. Jednak powiedzenie, że coś na niej siedzi, nie jest bezzasadne. Objawy chorej wątroby to najczęściej wzdęcia, nudności, zgaga, pobolewanie z prawej strony brzucha (spowodowane uciskiem powiększonego organu lub rozciągnięciem powięzi). Również osłabienie organizmu, ciemna barwa moczu, zaburzenia krzepnięcia krwi. Nieleczone alkoholowe bądź niealkoholowe stłuszczenie wątroby, wirusowe zakażenie wątroby typu B lub C czy zatrucie metalami ciężkimi może prowadzić do marskości i niewydolności organu. Wiele chorób, niemających bezpośredniego związku z wątrobą, manifestuje się poprzez dolegliwości właśnie tego organu.

Na ile styl życia ma wpływ na kondycję wątroby?

Wszyscy zgadzają się z tym, że styl życia to podstawa fizycznej i psychicznej sprawności. Nie da się osiągnąć takiego stanu bez zdrowej, zbilansowanej diety, redukcji stresu i umiarkowanego wysiłku. Gdy wątroba zaczyna szwankować, należy wspomóc jej pracę. Rekomendowane są diety oczyszczające, okresowe głodówki, wypoczynek, preparaty ziołowe oraz suplementy diety.

Preparatami, po które chorzy sięgają najczęściej, są te zawierające fosfolipidy. Związki te regenerują komórki wątroby poprzez stabilizację błony komórkowej, poprawiają jej elastyczność i przepuszczalność. Hamują proces stłuszczenia, zmian zapalnych, a nawet włóknienia [1].

Produktami pochodzenia roślinnego, z których pozyskiwane są fosfolipidy stosowane w terapii różnych schorzeń, w tym dolegliwości wątroby, są soja, słonecznik i rzepak. Fosfolipidy zawarte w lecytynie, otrzymywanej z wymienionych surowców, chronią wątrobę przed uszkodzeniami spowodowanymi toksynami czy stresem oksydacyjnym. Ułatwiając emulgację tłuszczów, zwiększają ich trawienie i przyswajalność. Mają zdolność wbudowywania się w błonę komórek wątroby (hepatocytów), przyspieszając w ten sposób jej regenerację. Fosfolipidy stosuje są również w profilaktyce. Chronią wątrobę przed toksycznym działaniem metali ciężkich, leków czy alkoholu.

Słonecznik, soja czy rzepak – co wybrać?

Najbardziej znanym źródłem fosfolipidów, stosowanych w farmakoterapii, jest lecytyna sojowa. Alternatywą dla niej są te pozyskiwane ze słonecznika czy rzepaku. Różnice sprowadzają się do zawartości kwasów tłuszczowych. Lecytyna sojowa i słonecznikowa zawierają głównie kwasy omega-3. Zalety oleju rzepakowego to zaś duża ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych ze wszystkich trzech typów (omega-3,6,9), z dominującym (57%) kwasem oleinowym (omega-9), który jest charakterystyczny dla oliwy z oliwek.

Pacjenci, obawiający się produktów modyfikowanych genetycznie, powinni zrezygnować z lecytyny sojowej, a zastąpić ją tą otrzymywaną z rzepaku. Lecytyna rzepakowa, w porównaniu z sojową, ma w swoim składzie prawie dwukrotnie większą ilość kwasu oleinowego (omega-9) oraz nieznacznie większą kwasu linolenowego (omega-3). Istotne są również proporcje kwasu omega-3 do omega-6, które w przypadku oleju rzepakowego są lepsze pod kątem wykorzystania przez organizm.

Przy wyborze danego preparatu ważne są też preferencje dietetyczne czy alergie. Suplementy zawierające fosfolipidy są generalnie dobrze tolerowane przez chorych. Sporadycznie może pojawić się alergia na substancję czynną (soja) lub którąś z substancji pomocniczych. Rzadko zdarzają się interakcje z innymi lekami, niemniej może wystąpić konieczność weryfikacji przyjmowanych leków.

Zawsze należy pamiętać też o tym, że suplementacja to tylko jeden z elementów profilaktyki czy też terapii. Skuteczność jej zastosowania może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia. Przed rozpoczęciem przyjmowania suplementów zawsze zalecana jest konsultacja z lekarzem, farmaceutą lub specjalistą do spraw żywienia.

Piśmiennictwo:

1. Ciećko-Michalska, I. (2018). Przydatność niezbędnych fosfolipidów w leczeniu pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby. Komentarz do artykułu. Medycyna Faktów, 11(4(41), 294-298. https://doi.org/10.24292/01.MF.0418.6

mgr farm. Małgorzata Zięba

Image by jcomp on Freepik Zdjęcie główne

Image by jcomp on Freepik Zdjęcie w tekście