Zima, chociaż tak pełna uroku, niewątpliwie sprzyja infekcjom. Zmienne temperatury i deszcze służą namnażaniu bakterii i wirusów. Przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach zwiększa ryzyko przenoszenia infekcji. Coraz krótsze dni i mniejsze nasłonecznienie osłabiają system immunologiczny. Rozpoczyna się sezon grypowy trwający całą zimę. Grypa jest dość poważną chorobą, która może skończyć się powikłaniami, a nawet koniecznością hospitalizacji, dlatego – jeżeli tylko nie ma przeciwwskazań – warto podjąć decyzję o szczepieniu. Ostatni kwartał roku to również czas powrotu do szkoły i pracy po wakacjach oraz rozpoczynający się okres przygotowań do świąt. Wzrasta wtedy poziom stresu, a ten dodatkowo osłabia układ odpornościowy.

Wszechstronna profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju infekcji, warto stosować podstawowe zasady higieny, takie jak częste mycie rąk, unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi, szczepienie przeciw grypie czy dbanie o odpowiednią ilość snu. Również umiarkowana aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta bogata w kiszonki (naturalne probiotyki), witaminy, zdrowe tłuszcze, mikro i makroelementy – to kolejne sposoby prewencji zachorowań. Warto także wdrożyć suplementację witaminami C i D.

Rola witaminy C w budowaniu odporności…

…nie jest jednoznaczna. Według badań skraca ona czas trwania infekcji o 50%, ale tylko w przypadku ciężko trenujących sportowców (badanie dotyczyło maratończyków) lub osób pracujących fizycznie [1]. Duży wysiłek to dla organizmu olbrzymi stres – w efekcie układ immunologiczny ulega znacznemu osłabieniu. Witamina C wspomaga zaś produkcję białych krwinek (m.in. limfocytów B i C), pomagających zwalczać infekcje. Jest niezbędna w syntezie interferonu – białka odpowiedzialnego za stymulowanie organizmu do walki z drobnoustrojami.

Jaką dawkę witaminy C powinno się stosować?

Zalecana doza dla osób dorosłych to 200 mg witaminy C na dobę. Taka rekomendacja oparta jest na obserwacji diety śródziemnomorskiej, dostarczającej 200-500 mg witaminy C dziennie. Istnieją również zalecenia przyjmowania znacznie wyższych dawek, nawet do kilku gramów dziennie, brak jest jednak wystarczających badań uzasadniających skuteczność takiego działania [2].

Zapotrzebowanie na witaminę C zależy od trybu życia, wieku i stanu zdrowia, a optymalna wysokość dziennej dawki wciąż nie została jednoznacznie ustalona. Istnieją przesłanki wskazujące na pozytywny wpływ suplementacji witaminą C w chorobach z zaburzeniami układu immunologicznego czy układu krążenia, a także stosowania witaminy C w terapii wspomagającej leczenie nowotworów czy sepsy poprzez podanie drogą dożylną.

Rola witaminy D w budowaniu odporności organizmu

Witamina D to kilka rozpuszczalnych w tłuszczach substancji chemicznych, a najważniejsze z nich to ergokalcyferol (witamina D2) i cholekalcyferol (witamina D3). Źródłem tej pierwszej są przede wszystkim produkty pochodzenia roślinnego oraz grzyby, drugą pozyskujemy głównie z pokarmów odzwierzęcych (tłustych ryb, olejów rybnych, wątróbki, żółtka jaj, masła) oraz powstaje ona w naszej skórze pod wpływem promieni słonecznych.

Większość osób zamieszkujących naszą strefę klimatyczną ma zbyt niski poziom witaminy D3 (a tylko ona stymuluje układ odpornościowy), stąd potrzeba suplementacji. Badania wykazały, że zmniejsza ona ryzyko ostrego zakażenia dróg oddechowych. Takie działanie wykazują standardowe dawki 2000-4000 j.m. Podanie dawek uderzeniowych nie daje lepszej skuteczności [3].

Warto pamiętać, że suplementy witaminowe nie zastąpią zdrowej i zrównoważonej diety. Najlepiej jest dbać o swoje zdrowie poprzez różnorodne, świeże produkty spożywcze, które dostarczają nie tylko witaminy C i D, ale także inne składniki odżywcze ważne dla ogólnego zdrowia. W przypadku wątpliwości dotyczących suplementacji, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, farmaceutą lub specjalistą ds. żywienia.

Piśmiennictwo:

1. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/80379,czy-witamina-c-podnosi-odpornosc

2. Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka. Katarzyna Zawada. Warszawski Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej, Zakład Chemii Fizycznej,

3. https://chc.com.pl/rola-witaminy-d-w-prawidlowym-funkcjonowaniu-ukladu-immunologicznego/

Autor: mgr farm. Małgorzata Zięba