Fakty i mity na temat osteoporozy – poznaj objawy, przyczyny, a także jak wygląda leczenie osteoporozy

Osteoporoza – objawy i przyczyny

Na ubytek masy kostnej nie można nic zaradzić, można co najwyżej wpłynąć na tempo postępu tego procesu. W normalnych warunkach, mniej więcej po ukończeniu 35. roku życia, stopniowo następuje spadek masy kości, w przybliżeniu o 1% rocznie. Przebieg tych zmian może być jednak znacznie szybszy, biorąc pod uwagę czynniki ryzyka wystąpienia osteoporozy, tj.:

• palenie papierosów,
• picie alkoholu,
• nadmierne picie kawy,
• brak aktywności fizycznej,
• uwarunkowania genetyczne,
• choroby towarzyszące (w szczególności te, które ograniczają aktywność fizyczną pacjenta),
• zażywanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów),
• zła dieta – uboga w białko lub wapń,
• niedostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości witaminy D, odpowiadającej za kondycję kości.

Warto zaznaczyć, że kobiety są nieco bardziej narażone na osteoporozę – w ich wypadku sprzyja temu menopauza, po której następuje znaczący spadek poziomu estrogenu.

Osteoporoza to choroba, która rozwija się na przestrzeni wielu lat, dlatego trudno mówić o jednoznacznych objawach. W pierwszej fazie choroby, kiedy już następuje ubytek masy kości, nie ma zazwyczaj żadnych alarmujących objawów. Dopiero później pojawiają się tzw. bóle osteoporotyczne, zlokalizowane w okolicy kręgosłupa i żeber. Ostatecznie objawy choroby stają się zauważalne nawet dla osoby z zewnątrz – człowiek chorujący na osteoporozę często cierpi na tzw. garb starczy, czyli nadmierne skrzywienie kręgosłupa, a jego wzrost obniża się. Jeśli struktura kostna została mocno nadwyrężona, może dojść do częstego łamania kości. Chodzi o tzw. „złamania niskoenergetyczne”, czyli niewspółmierne do siły je wywołującej.

Osteoporoza – leczenie

Chorobę można ostatecznie potwierdzić poprzez badanie densytometryczne kości i określenie ich gęstości mineralnej. Pomocne jest również oznaczenie poziomu wapnia i fosforu. Leczenie osteoporozy na ogół odbywa się za pomocą metod farmakologicznych – przyjmowane leki mają na celu przede wszystkim zapobieganie łamaniu kości, ale także powstrzymanie ich degradacji lub modyfikacji ich tworzenia. Leczenie najlepiej rozpocząć jak najwcześniej, ponieważ może to uchronić przed gwałtownie postępującym ubytkiem masy kostnej, a także jej demineralizacji. Lekarze na ogół przepisują takie leki, jak: denosumab, bisfofoniany, kalcytonina czy raloksyfen. Obecnie rzadko stosowana jest hormonalna terapia zastępcza. Nie bez znaczenia jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Oprócz tego zaleca się przyjmowanie witaminy D, która jest zawarta w niektórych pokarmach i... promieniach słonecznych.

Największe mity związane z osteoporozą

Jakie są największe mity związane z osteoporozą? Po pierwsze, często osteoporoza nie jest uważana za chorobę, a jedynie za naturalny proces towarzyszący starzeniu się organizmu. Nie jest to prawda – owszem, niezależnie od stylu życia w pewnym wieku następuje stopniowy ubytek masy kostnej, jednak może ona pozostać w granicach normy i tym samym umożliwiać normalne funkcjonowanie nawet w bardzo podeszłym wieku. Często można się również spotkać ze twierdzeniem, iż leczenie osteoporozy jest fanaberią pozbawioną większego sensu – to oczywiście również nie jest prawdą. Leczenie osteoporozy może ograniczyć nadmierną łamliwość kości, a tym samym zapobiec długiej rehabilitacji i poważnym skutkom złamań (dotyczy to szczególnie osób w podeszłym wieku). Kolejnym mitem jest stwierdzenie, że osteoporoza może dotyczyć tylko kobiet. Faktycznie, kobiety są bardziej narażone na wystąpienie osteoporozy, jednak nie oznacza to, że wyższy od przeciętnej ubytek masy kości oraz ich demineralizacja nie dotyczą mężczyzn w żadnym stopniu.

Prawdą jest natomiast, że już w młodości decydujemy poniekąd o tym, jaka będzie kondycja naszych kości za kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Aktywny tryb życia i zdrowe odżywianie sprawią, że kości będą mocniejsze i w przyszłości znacznie mniej narażone na duży ubytek masy. Oczywiście zdrowy tryb życia jest zalecany niezależnie od wieku, jednak to właśnie w młodości najłatwiej kształtować określone nawyki (aktywność fizyczna, zdrowa dieta zawierająca dużo wapnia i witaminy D, utrzymanie odpowiedniej wagi ciała), które będą kontynuowane przez całe życie.

Edyta Wara-Wąsowska