Zupełnie niesłusznie odwodnienie kojarzy się zwykle jedynie jako nieprzyjemny skutek upałów i wzmożonego pocenia się. Tymczasem równie często może się ono pojawić jako rezultat wymiotów czy biegunki, przy których dochodzi do nagłej utraty dużej ilości wody i elektrolitów. Jeśli ich poziom drastycznie spadnie, nasz organizm nie jest w stanie właściwie funkcjonować. Zaburzenia elektrolitowe są groźne zwłaszcza dla osób starszych i małych dzieci. Kolejna grupa potencjalnie narażona to osoby z chorobami nerek oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Objawy odwodnienia

Jakie sygnały ze strony organizmu powinny przykuć naszą uwagę? Odwodnieniu często towarzyszy suchość w ustach, utrzymujące się uczucie pragnienia oraz uderzenia gorąca i zawroty, a nawet bóle głowy. Możemy się skarżyć na zmęczenie, osłabienie, senność lub drażliwość, kołatania serca. Kolejna grupa objawów wiąże się z kwestiami urologicznymi, takimi jak ciemnożółty, niemal herbaciany mocz o silnym drażniącym zapachu. Jeśli taki u siebie zaobserwujemy, to jasny sygnał, że potrzebujemy odpowiedniego nawodnienia i przywrócenia zachwianej równowagi wodno-elektrolitowej.

Pod żadnym pozorem nie należy ignorować odwodnienia organizmu. Woda jest nam niezbędna do życia: odpowiada za utrzymanie właściwej temperatury ciała, ale także pomaga usuwać z niego toksyny i szkodliwe produkty przemiany materii. Zapewnia optymalną pracę jelit, ale także stanowi ochronę dla mózgu, gałek ocznych i rdzenia kręgowego, dba także o prawidłową ruchliwość stawów dzięki nawilżaniu torebek stawowych.

Jeśli zauważymy u siebie objawy odwodnienia – reagujmy! Pierwsze symptomy łatwo czasem przeoczyć, ale warto pamiętać, że przy odwodnieniu rzędu 2–3% może dojść do omdlenia: krew gęstnieje, zmniejszają się przepływy mózgowe, a stąd już tylko krok do poważnych kłopotów.

Skutki niewystarczającego nawodnienia

Ponieważ nie jesteśmy w stanie magazynować wody w organizmie na zapas, musimy dbać o jej regularne dostarczanie. W przeciwnym wypadku narażamy się na odwodnienie, które można podzielić na trzy rodzaje:

• hipertoniczne – powodem jest zbyt mała podaż płynów w stosunku do dobowego zapotrzebowania organizmu lub nieuzupełnianie jej utraty, będącej skutkiem obfitego pocenia się czy przyjmowania leków moczopędnych. Możemy wówczas czuć wzmożone pragnienie, skarżyć się na zaburzenia koordynacji ruchowej i ból głowy.
• hipotoniczne – występuje przy stanach chorobowych, takich jak wymioty i biegunka, kiedy straty elektrolitów w porównaniu do wody są znacznie większe. Dolegliwości ze strony organizmu to nudności, obrzęki, osłabienie i spadek ciśnienia.
• izotoniczne – to sytuacja, w której tracimy tyle samo wody, co elektrolitów. Z tym typem odwodnienia mamy do czynienia, gdy obniża się poziom płynów w przestrzeni zewnątrzkomórkowej, a poziom płynów w przestrzeni wewnątrzkomórkowej pozostaje bez zmian. Jego bezpośrednim skutkiem jest obniżenie ciśnienia tętniczego, szybsza akcja serca i skąpomocz.

Nawadnianie żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego

Pierwszym ratunkiem przed odwodnieniem jest oczywiście odpowiednia profilaktyka i dbanie o regularne przyjmowanie płynów.

W sytuacjach nagłych, gdzie potrzebna jest szybka i doraźna pomoc, warto jednak sięgnąć po specjalne preparaty przeznaczenia medycznego do nawadniania doustnego. Zwykle są one przygotowywane na bazie soli mineralnych i glukozy – dzięki niej transport wody do komórek jest bardziej efektywny. Pożądanym składnikiem jest także odżywcza laktoalbumina, która dostarcza do organizmu aminokwasy egzogenne.

Zadaniem takich specjalistycznych preparatów jest przywrócenie równowagi wodno-elektrolitowej. Mogą być pomocne zwłaszcza u osób w podeszłym wieku, które często mają zaburzone odczuwanie pragnienia, lub u chorych z ograniczoną albo upośledzoną zdolnością przyjmowania, trawienia i metabolizowania zwykłych produktów spożywczych.

Agnieszka Szmuc