Jak zapobiec odwodnieniu skóry w chłodne dni i skutecznie ją nawilżyć?

Skóra składa się z 3 warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Najbardziej zewnętrzny naskórek bezpośrednio kontaktuje się ze środowiskiem zewnętrznym, chroniąc skórę przed wniknięciem drobnoustrojów do organizmu. Poza tym stanowi mechaniczną barierę dla substancji chemicznych i czynników fizycznych takich jak temperatura, czy promieniowanie UV. Jest także rozrodczą warstwą skóry.

Poza tym naskórek wytwarza na swojej powierzchni warstwę lipidową, która zapobiega nadmiernemu wyparowaniu wody z głębszych warstw skóry. Skóra właściwa to najgrubsza warstwa, w której znajdują się głównie włosy, gruczoły potowe i łojowe, naczynia i nerwy. Istotna jest obecność receptorów, dzięki którym jesteśmy w stanie szybko reagować i zapobiegać uszkodzeniom spowodowanym wysoką lub niską temperaturą, czy nadmiernym naciskiem, który wyzwala ból. Ostatnią najgłębszą warstwą jest tkanka podskórna, która zbudowana jest przede wszystkim z komórek tłuszczowych. Jej grubość jest cechą osobniczą, zależy od miejsca występowania, płci i stanu odżywienia. Tkanka podskórna termoreguluje oraz amortyzuje siły oddziałujące na ciało np. podczas upadku, czy uderzenia.

Dlaczego nawilżenie skóry jest takie ważne?

Poziom nawilżenia skóry zależy od kilku czynników. Największym rezerwuarem wody w skórze  jest jej środkowa warstwa – skóra właściwa. Stąd woda przenika do wyższej warstwy – naskórka i jest w niej zatrzymywana dzięki obecności NMP – Natural Moisturizing Factor. W skład tego czynnika wchodzą m.in. aminokwasy, kwas piroglutaminowy i moczowy, amoniak, mocznik, mleczany. Są one rozpuszczalne w wodzie i mają zdolności retencyjne, dzięki czemu NMP jest niezwykle istotny dla utrzymania prawidłowego nawodnienia w warstwie rogowej naskórka. Odpowiednia zawartość wody pozwala zachować prawidłowy turgor komórek, dzięki czemu nawodniona skóra zachowuje swoją elastyczność, co zapobiega powstawaniu zmarszczek. Elastyczność skóry również sprawia, że jest ona mniej narażona na uszkodzenia mechaniczne (skaleczenia, otarcia). Woda jest również niezbędnym aktywatorem enzymów hydrolitycznych, które odpowiadają za usuwanie martwego, złuszczającego się naskórka. Kolejnym ważnym czynnikiem bez którego niemożliwe byłoby utrzymanie prawidłowego nawilżenia skóry jest tzw. płaszcz wodno-lipidowy znajdujący się na powierzchni naskórka. Jego podstawową właściwością jest zapobieganie wyparowywaniu wody pod wpływem zewnętrznych czynników środowiskowych. Przezskórna utrata wody określana jest jako TEWL – Transepidermal Water Loss, która przeciętnie wynosi od 300 do 400 ml na dobę. Zimą grubość warstwy wodno-lipidowej na powierzchni naskórka staje się cieńsza, ze względu na mniejsze wydzielanie łoju, wówczas dochodzi do wzrostu przezskórnej utraty wody (TEWL). Ten sam proces odbywa się w przypadku zmian na podłożu łuszczycowym. Wówczas, wraz z ciągle łuszczącym się naskórkiem usuwany zostaje ochronny płaszcz wodno-lipidowy, prowadząc do większej utraty wody z głębszych warstw skóry.

Zimowa pielęgnacja skóry

Niskie temperatury powietrza sprzyjają gorszej pracy gruczołów łojowych, których głównym zadaniem jest produkowanie ochronnego łoju. Zawarte w sebum związki tłuszczowe budują wspominany wcześniej płaszcz lipidowy na powierzchni naskórka. Jego odpowiednia grubość zapobiega nadmiernej utracie wody z głębszych warstw skóry. Zimą, przy małej ilości wytwarzanego sebum grubość tego płaszcza znacznie się zmniejsza, dochodzi wówczas do przesuszania się skóry oraz do nasilenia przykrych objawów dermatologicznych w przypadku osób cierpiących na łuszczycę, czy atopowe zapalenie skóry. Tym stanom można zapobiec, stosując odpowiednie kosmetyki do zewnętrznej pielęgnacji skóry. Warto też wspomóc nawilżenie skóry od wewnątrz. Niska temperatura powietrza również przyczynia się do utarty wody z organizmu. Tracimy ją podczas oddychania na mrozie, a także w wyniku utrzymywania stałej temperatury naszego ciała. Woda metaboliczna zużywana jest by zapobiec wyziębieniu naszego ciała. Zima to także wzmożony okres grzewczy, utrzymanie błogiego ciepła w domu ma niestety wpływ na suchość błon śluzowych i skóry. Straty wody niekoniecznie muszą być zauważalne pod postacią pocenia się. Bez względu na porę roku picie odpowiedniej ilości wody mineralnej jest w stanie zapobiec odwodnieniu naszej skóry. Równie ważne jest stosowanie zbilansowanej diety, bogatej w warzywa i owoce, a przede wszystkim zdrowe tłuszcze nienasycone – kwasy omega-3 i omega-6. Wspomogą one procesy metaboliczne przebiegające w głębszych warstwach naszej skóry i przyczynią się do utrzymania odpowiedniej grubości płaszcza lipidowego na jej powierzchni.

Jak przeciwdziałać odwodnieniu skóry?

Znamy już dwa najważniejsze czynniki odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego poziomu nawodnienia skóry. Bezpośrednie działanie na naturalny czynnik nawilżający (NMF) oraz na płaszcz wodno-lipidowy zagwarantuje jej prawidłowy poziom nawilżenia. Niezbędne będzie stosowanie odpowiednich kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji zwłaszcza suchej skóry, ze skłonnością do zmian łuszczycowych i atopowego zapalenia skóry. Warto zadbać o skórę twarzy i rąk, gdyż w tych miejscach skóra jest najcieńsza i bardziej narażona na utratę wody. W składzie takiego kosmetyku powinny znaleźć się przede wszystkim substancje lipidowe takie jak: masło shea, oliwki pochodzące z naturalnych wyciągów roślin m.in. z kokosa, avocado, rzepaku, czy nasion lnu.  Ważnymi składnikiem kremu są również substancje hydrofilne o właściwościach wiążących i zatrzymujących wodę takie jak: gliceryna, trehaloza, stearynian gliceryny, glikol dipropylenowy czy maltodekstyna. Warto również zwrócić uwagę, czy w składzie kremu znajdują się węglan dioktylu (Dicaprylyl Carbonate), który posiada właściwości zmiękczające, dające efekt i uczucie jedwabiście miękkiej skóry oraz witaminy z grupy B oraz A i E. Bardzo ważna jest regularność w stosowaniu kosmetyku o właściwościach nawilżających. Krem do pielęgnacji skóry twarzy, dłoni i ciała, można stosować nawet do 3 razy dziennie celem osiągnięcia lepszych efektów.

Adrianna Majewska