Gdy dziecko zaczyna kaszleć

Przyczyny kaszlu

Kaszel u dzieci ma rożne przyczyny. Najczęściej jest on objawem wystąpienia zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych. Gdy pojawia się u noworodków, może też świadczyć o wadzie wrodzonej układu oddechowego. W wieku przedszkolnym najczęstszą przyczyną są przeziębienia, infekcje bakteryjne i wirusowe. Jego pojawienie się może być spowodowane też groźną chorobą, jak np. krztusiec czy gruźlica. W każdym wieku odruch kaszlu wywołuje też ciało obce, które dostało się do dróg oddechowych. Nie należy zapominać, że poprzez kaszlenie manifestuje się również alergia. Dlatego niezmiernie ważne jest każdorazowe konsultowanie tego objawu u lekarza pediatry. Pamiętajmy, że im młodsze dziecko, tym potrzeba diagnostyki lekarskiej jest pilniejsza.

Rodzaje kaszlu

Rozróżniamy kaszel suchy i mokry, a ze względu na nasilenie i czas trwania objawów – kaszel ostry, podostry i przewlekły.

Jeżeli podłożem jest infekcja układu oddechowego, na początku mamy zazwyczaj do czynienia z kaszlem suchym. Kaszel mokry pojawia się wraz z rozwojem choroby i wynika z obecności zwiększonej ilości wydzieliny, pochodzącej z górnych dróg oddechowych lub występującej w przebiegu zapalenia oskrzeli.

Suchy, szczekający kaszel pojawia się w zapaleniu krtani i jest dość częstym u dzieci młodszych. Może być też objawem stridoru wdechowego – należy wtedy bezzwłocznie udać się do lekarza.

Kaszel ostry jest typowym objawem infekcji układu oddechowego. To odruch obronny organizmu, który ma na celu ułatwienie oczyszczenia dróg oddechowych z powstającej tam wydzieliny. Towarzyszy mu wtedy wysoka gorączka.

Kaszel podostry pojawia się zazwyczaj w końcowej fazie zakażenia oraz w okresie rekonwalescencji i trwa od ok. 3 do 8 tygodni.

Kaszel przewlekły, trwający powyżej 8 tygodni, jest najtrudniejszy w zdiagnozowaniu przyczyn i skutecznym leczeniu. Na jego występowanie może mieć wpływ wiele czynników, często współistniejących.

Kaszel o podłożu alergicznym

Może pojawić się samoistnie po dłuższym lub cyklicznym kontakcie z alergenem wziewnym – dotyczy to zazwyczaj dzieci od 3. roku życia i starszych. Może być też skutkiem nieleczonej lub nieodpowiednio prowadzonej terapii alergii pokarmowej u niemowlaków (kontakt z alergenami pojawia się po zaprzestaniu karmienia naturalnego), a także objawem postępującego marszu alergicznego. Alergia pokarmowa zaczyna się wtedy przekształcać stopniowo w alergię wziewną.

Kaszel i objawy astmy wczesnodziecięcej lub bardzo często nawracających infekcji górnych dróg oddechowych są często odczytywane jako objawy alergii i odwrotnie. Wyznacznikiem, który pomoże ukierunkować dalsze postępowanie i rozróżnić podłoże kaszlu, jest wysoka gorączka, która zawsze towarzyszy infekcjom. Natomiast jeśli pojawiają się wodniste wydzieliny z nosa i kaszle bezgorączkowe, należy przeprowadzić szczegółowe badanie podmiotowe – wywiad oraz diagnostykę pod kątem alergii.

Diagnostyka i leczenie kaszlu

W przypadku kaszlu ostrego, lekarz pediatra ordynuje leczenie infekcji, której kaszel jest objawem i zaleca stosowanie farmaceutyków łagodzących objawy oraz wspomagających oczyszczanie dróg oddechowych. U najmłodszych pacjentów z kaszlem przewlekłym trzeba poszerzyć panel diagnostyczny, ponieważ leczenie objawowe nie rozwiązuje problemu. Lekarz ocenia stan ogólny dziecka oraz zwraca uwagę na współistnienie innych objawów, m.in. ciepłoty ciała, występowanie duszności, przeprowadza też badanie przedmiotowe klatki piersiowej. Zwraca się uwagę na masę ciała i reakcję organizmu na wysiłek. Przeprowadza się wywiad rodzinny pod kątem obciążeń alergicznych, a w uzasadnionych przypadkach zleca wykonanie testów (dotyczy dzieci powyżej 3. roku życia).

W przypadku zagrożenia astmą wczesnodziecięcą, bez względu na jej podłoże, w początkowej fazie leczenia stosuje się tą samą procedurę. Podaje się sterydy wziewne, leki rozszerzające oskrzela, a gdy zajdzie taka konieczność – także antybiotyki.

Samodzielne leczenie nie jest wskazane, zwłaszcza u dzieci poniżej 2. roku życia. Rodzice powinni zadbać o drożność nosa i odpowiednie nawilżenie błon śluzowych układu oddechowego poprzez częste aplikowanie płynów. Podawanie jakichkolwiek specyfików, nawet tych dostępnych bez recepty, musi być skonsultowane z lekarzem pediatrą.

Pobierz poradnik Moje Pierwsze Przeziębienie

Autor: Jakub Kurowski