Jak utrzymywać kwaśne środowisko?

Kwas mlekowy naturalnie występuje w naszym organizmie pod postacią mleczanów, wytwarzanych w wyniku reakcji  metabolicznych – oddychania beztlenowego. Jest to proces pozyskiwania energii z glukozy, który odbywa się w momencie, kiedy zabraknie odpowiednich dostaw tlenu, podczas wzmożonej pracy naszych mięśni. Z tą reakcją mamy do czynienia podczas intensywnego wysiłku fizycznego, kiedy to szybkość i częstotliwość pracy naszych mięśni powoduje, że zapotrzebowanie na tlen przewyższa ich dostarczanie przez układ oddechowy. „Zapracowane mięśnie” chroniąc się przed niedożywieniem (brakiem dostaw łatwo przyswajalnej energii) przechodzą na metabolizm beztlenowy. Przekształcają one wówczas glukozę do mleczanu, czerpiąc z przemian tego procesu niezbędną do ich funkcjonowania siłę umożliwiającą dalsze skurcze. Nagromadzone w mięśniach mleczany to dobrze nam znane „zakwasy” występujące kilka godzin po intensywnym wysiłku fizycznym. Po jakimś czasie mleczany zostają wypłukane z mięśni i zmetabolizowane w wątrobie.

Inną funkcją, którą pełni w naszym organizmie kwas mlekowy, jest zapewnienie właściwej mikroflory jelitowej, a u kobiet odpowiada za utrzymywanie prawidłowego, kwasowego pH w ich drogach rodnych. Kwas mlekowy wchodzi również w skład naszej skórnej flory, będącej barierą ochronną przed środowiskiem zewnętrznym.

Lactobacillus i Bifidobacterium jako główni producenci i dostawcy kwasu mlekowego

Bakterie probiotyczne z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, to niesamowicie pożyteczne mikroorganizmy. Spośród innych korzystnych bakterii bytujących w naszym organizmie, mają one zdolność przekształcania cukru mlekowego (laktozy) oraz innych prostych cukrów w kwas mlekowy. Już w pierwszych momentach życia, noworodek przechodząc przez kanał rodny matki podczas porodu naturalnego, zostaje skolonizowany przez kobiecą mikroflorę. Jego układ pokarmowy, oddechowy i skóra zyskują prawidłową mikrobiotę. Maluch zyskuje wówczas odporność ze względu na obecność i działanie dobroczynnych bakterii probiotycznych w tym Lactobacillus i Bifidobacterium. Wytwarzany przez nie kwas mlekowy ma za zadanie zapewnienie właściwego kwasowego pH, które zapobiega rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych zarówno w jelitach, skórze, jak i drogach rodnych.

W pochwie, kwaśne środowisko zapobiega infekcjom grzybicznym, dla których środowiskiem do rozwoju jest środowisko zasadowe. W polskiej populacji kobiet zaburzenia mikroflory dróg rodnych jest bardzo częste, a występowanie grzybicy pochwy powszechne. Najlepszym sposobem leczenia takiego stanu, jest obniżenie pH, poprzez miejscowe podawanie probiotyków zawierających szczepy bakterii kwasu mlekowego oraz profilaktyczna suplementacja doustna po zakończonym leczeniu. 

Skóra to pierwsza linia obrony chroniąca nas przez patogenami z zewnątrz. Pożyteczne bakterie żyjące na powierzchni skóry wchodzą w skład lipofilnej bariery będącej powierzchowną warstwą naszej skóry. Znikąd nie wzięło się powiedzenie, że „Częste mycie, skraca życie”, co oznacza, że im więcej korzystamy z kąpieli, tym mniejsza jest grubość bariery ochronnej naszej skóry i bardziej narażeni jesteśmy na częstsze problemy skórne i choroby dermatologiczne.

Mikrobiom jelitowy składa się z wielu rodzajów i szczepów poszczególnych, dobroczynnych bakterii. Lactobacillus i Bifidobacterium, jako główni producenci kwasu mlekowego, zapewniają właściwe środowisko w układzie pokarmowym, chroniąc go przez inwazją bakterii chorobotwórczych. Poza tym ich obecność oraz wydzielany przez nie kwas mlekowy pełni istotną rolę w regulacji podziałów komórkowych jelita. W naszym organizmie istnieje wiele mechanizmów regulujących namnażanie się nowych komórek oraz apoptozę, czyli zaprogramowane niszczenie tych zużytych. Zdarza się, że wiele nowo tworzących się komórek posiada defekty. Nasz organizm radzi sobie z tego typu sytuacjami, jednakże nie zawsze jest w stanie w porę skorygować wady w syntezie tych niewłaściwych komórek. Wstępne badania pokazują, że obecność bakterii mających zdolność do wytwarzania kwasu mlekowego, korzystnie wpływają na procesy przeciwdziałające syntezie komórek nowotworowych, tworzących nowotwory jelita grubego. Zauważono również, iż bakterie probiotyczne w przyszłości mają szansę być wykorzystane jako wspomaganie terapii leczenia nowotworów jelita grubego, ze względu na duży potencjał kwasu mlekowego do regulacji apoptozy komórek tworzących ten rodzaj nowotworu. Wykazano również, że kwas mlekowy posiada właściwości antyoksydacyjne, chroniące organizm przed wytwarzaniem szkodliwych wolnorodników odgrywających rolę w nowotworzeniu.

Działania utrzymujące prawidłowy poziom kwasu mlekowego w organizmie

Najlepszym sposobem na utrzymanie właściwego poziomu kwasu mlekowego w organizmie jest spożywanie konkretnych produktów żywnościowych zawierających bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium.

Idealną grupą żywnościową są sfermentowane produkty mleczne, a w szczególności kefir, kwaśne mleko i jogurty naturalne. Bardzo dobrym źródłem są wszelkiego rodzaju kiszonki. Kapusta i ogórki kiszone są najbardziej dostępnymi i najtańszymi produktami bogatymi z mlekowe bakterie probiotyczne. Doskonałym ich źródłem są również inne warzywa poddane fermentacji np. fasolka szparagowa, marchew, buraki, które samodzielnie można przygotować w domu. Nie dość, że zdrowe, to nieprzetworzone i o dużej wartości odżywczej. Poza dobroczynnymi bakteriami zawierają także cenne witaminy z grupy B, C, kwas foliowy i oraz mikroelementy, będące istotne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.

Kobietom poleca się stosowanie płynów do higieny intymnej, zawierających w swoim składzie bakterie Lactobacillus oraz kwas mlekowy. Do pielęgnacji skóry, warto kupować kosmetyki, zawierające również ochronny kwas mlekowy. Dodatkowo można wspomóc się również stosując doustną suplementację probiotyków z dodatkiem prebiotyku. Pamiętajmy aby zwrócić uwagę na skład preparatu, który powinien zawierać bakterie z rodzaju Lactobacillus, Bifidobacterium o nie mniejszej niż 5 CFU.

Adrianna Majewska