Budowa skóry

Skóra jest największym organem człowieka. Składa się z trzech warstw:

• najbardziej zewnętrznej – zwanej naskórkiem, w której wyodrębniamy jeszcze warstwę rogową naskórka,

• skóry właściwej – w której odbywa się większość procesów fizjologicznych przypisywanych skórze,

• tkanki podskórnej łączącej się z tkanką mięśniową.

W potocznym rozumieniu słowa „skóra” większość osób ma na myśli, tę najbardziej zewnętrzną, naskórkową warstwę. Skóra właściwa jest często mylnie traktowana jako tkanka należąca do innego narządu naszego organizmu. Tymczasem właśnie w niej znajdują się m.in. naczynia włosowate naszego systemu krwionośnego, zakończenia włókien nerwowych, cebulki włosa, gruczoły łojowe, gruczoły potowe i brodawki skórne.

Skóra jest nie tylko „opakowaniem” naszego organizmu. Łączy w sobie funkcje konieczne do życia, w tym najważniejszą – ochronną. To dzięki niej nasze narządy nie są narażone na działanie środowiska zewnętrznego. Reguluje temperaturę, poziom wody w organizmie, chroni przed promieniowaniem UV i co najważniejsze – zabezpiecza przed wnikaniem chorobotwórczych drobnoustrojów. Wygląd skóry jest obrazem zdrowia całego naszego organizmu.

Bariera hydrolipidowa

To pierwsza linia ochronna naszego organizmu. Płaszcz kwasowo-lipidowy, to wytworzona z gruczołów łojowych i potowych cienka bariera zapobiegająca wnikaniu wewnątrz organizmu szkodliwych składników. Jej kondycji zawdzięczamy nasz młody lub zmęczony wygląd, zdrowie lub stan zapalny skóry. Wszelkie zabiegi pielęgnacyjne i procesy naprawcze zawsze zaczynają się od wzmocnienia tej naskórkowej warstwy, składającej się z lipidów, wody i warstwy rogowej naskórka.

Zmiany skórne

Zmiany skórne są często pierwszym sygnałem rozwijającej się choroby, nieprawidłowego funkcjonowania różnych narządów i hormonów; informują także o deficytach żywieniowych – braku lub złym przyswajaniu określonych mikroelementów. Wpływ na kondycję skóry mają zarówno czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne. Jedną z najczęściej występujących przypadłości jest suchość skóry. Typowymi jej objawami są: wyczuwalna szorstkość, rogowacenie i łuszczenie się warstwy naskórka. Osoby z tym schorzeniem skarżą się na uczucie napięcia skóry, ściągnięcia i powstające niekiedy na jej powierzchni bolesne spękania.

Co powoduje odwodnienie skóry

Odwodnienie może nastąpić wskutek choroby, warunków zewnętrznych, złej diety lub niehigienicznego stylu życia. Ryzyko wystąpienia jest duże, może dotknąć każdego, jednak na szczęście, rzadko przybiera postać chroniczną. Źle nawodniona skóra właściwa traci elastyczność i objętość. Naskórek, aby utworzyć nowe komórki, czerpie składniki odżywcze z krwi przepływającej przez skórę właściwą. Jeśli skóra właściwa nie dostarcza wystarczającej ilości wody, tkanka, zawierająca kolagen i elastynę, nie może dłużej spełniać swojej funkcji i przestaje nadawać skórze strukturę i objętość, a odwodniona warstwa skóry matowieje. Odwodniona skóra ma przygasły, matowy wygląd i może wykazywać przedwczesne oznaki starzenia, takie jak zmarszczki powierzchniowe. Skóra sucha pojawia się najczęściej w miejscach odsłoniętych, narażonych na działanie czynników zewnętrznych oraz tych, gdzie występuje mniejsza ilość gruczołów łojowych – na stopach, podudziach, przedramionach i dłoniach. Najbardziej dotkliwa i jednocześnie przysparzająca najwięcej dyskomfortu – także z przyczyn estetycznych, jest suchość skóry w obrębie twarzy, dekoltu i dłoni. Tu warstwa naskórka jest nie tylko delikatna, to obszary będące z jednej strony naszą wizytówką, z drugiej narażone na stałe zewnętrzne przebodźcowanie.

Permanentna suchość skóry

Najczęściej dotyczy osób, których jest to cechą osobniczą – mówimy wtedy o skórze suchej w odróżnieniu od np. tłustej czy normalnej. Wtedy też dochodzi do odwodnienia, z tą różnicą, że proces trzeba stale monitorować i stosować odpowiednie specyfiki w celu zapobiegania. Czynniki odwadniające są jednak identyczne dla wszystkich typów skóry. Najczęściej są to przyczyny środowiskowe – nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne lub/i wiatr, przebywanie w suchym gorącym lub zimnym otoczeniu, a także w klimatyzowanych wnętrzach (biura, sklepy, środki komunikacji, pokoje mieszkalne). Częstą przyczyną jest kontakt skóry z czynnikami chemicznymi – chlorem w basenie, środkami do prania czy płukania tkanin, środkami czystości czy niewłaściwymi kosmetykami. Bardzo częstą przyczyną jest niewłaściwe nawodnienie organizmu – dorosły człowiek, w normalnych warunkach powinien przyjmować ok. 1,5 – 2 litrów płynu na dobę. Zła kondycja skóry ma też związek z błędami dietetycznymi. Wywołuje ją zbyt mała podaż witamin A,E,D i C, brak żelaza (niekiedy też cynku i selenu) oraz kwasów nienasyconych z grupy Omega 3 i Omega 6 w organizmie. Dostarczanie ich w formie naturalnej wyjdzie nam na zdrowie, jednak wszelką suplementację należy skonsultować z lekarzem specjalistą.

Uwaga na choroby

Trzeba jednocześnie mieć świadomość, że suchość skóry może wynikać z jej zakażenia – np. o podłożu grzybiczym. Taka manifestacja kliniczna może też oznaczać czynniki endogenne i poważną chorobę organizmu. Gdy jest to skóra atopowa, przyczyna tkwi w alergii, najczęściej pokarmowej, w przypadku np. łuszczycy mówimy o zaburzeniach autoimmunologicznych (niestety coraz częstszych). Problem suchej skóry może zwiastować też problemy z metabolizmem, cukrzycę czy choroby tarczycy. Schorzenie to jest też niekiedy reakcją niepożądaną na przyjmowane leki. Dlatego pacjenci mający problemy dermatologiczne powinni zwrócić uwagę na odpowiednie ostrzeżenia w opisie lekarstw i w razie potrzeby zasięgnąć opinii lekarza lub farmaceuty.

Domowe sposoby na suchą skórę

Stosując odpowiednią dietę, unikając używek i zapewniając organizmowi spokojny sen, na pewno pomożemy naszej skórze. Ważna jest też codzienna pielęgnacja. Używajmy dedykowanych do suchej skóry specyfików – bez mydła, substancji zapachowych, parabenów i czynników drażniących. W utrzymaniu jej dobrej kondycji pomogą emolienty zawierające glicerynę, która nawilża oraz wazelinę i parafinę, które pełnią rolę ochronną.

Autor: Jakub Kurowski