Kwestia indywidualna

Suplement to nie cukierek, a nawet je powinno się spożywać z umiarem. Pacjenci są w różnym wieku, z różnymi chorobami, i co z tego wynika – o zróżnicowanych potrzebach suplementacji. Wpływ na nią mają (oprócz zaleceń medycznych): ogólny stan zdrowia, codzienna aktywność, sposób odżywiania, w tym dieta dostarczająca określonych składników. Inne potrzeby będzie miała osoba preferująca fast foody, inne stosująca wysokie normy doboru produktów spośród tzw. zdrowej żywności. Wybór najbardziej odpowiednich suplementów powinien być zawsze poprzedzony analizą krwi i wizytą u lekarza specjalisty.

Kiedy stosować?

Jak wskazuje etymologia słowa – gdy określonych składników brakuje w organizmie. Bądź to z powodu złego odżywiania, bądź z przyczyn dysfunkcji, choroby lub zwiększonego zapotrzebowania wynikającego z innych czynników. Stosowanie suplementacji witamin czy minerałów powinno Lato to również okres zwiększonej aktywności fizycznej a i bez niej, wskutek upałów, obficiej się pocimy. Oprócz utraty dużej ilości wody w organizmie obniża się poziom niektórych pierwiastków. Można zatem rozważyć sięgnięcie po magnez i potas (odpowiedzialne za skurcze mięśni), które często występują w komplecie z wapniem. wzbogacić dietę i ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób, przede wszystkim o podłożu niezakaźnym. Wśród składników podlegających najczęstszym uzasadnionym suplementacjom wymienia się żelazo, jod, wapń, witaminę D i kwas foliowy [1]. Według opublikowanego w 2020 r. przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH) obszernego opracowania: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, przyjmuje się, że suplementy diety mogą być przyjmowane przez następujące grupy pacjentów:

• osoby dorosłe spożywające dziennie mniej niż 1600 kcal (norma 2000 kcal)
• osoby starsze, zwłaszcza spożywające dziennie mniej niż 1500 kcal
• kobiety w ciąży (żelazo, jod i kwas foliowy), a w przypadkach gdy lekarze zalecają ograniczenie w diecie produktów rybnych i owoców morza z uwagi na profilaktykę przeciwalergiczną, właściwe jest uzupełnianie kwasu
DHA w ilości 500 mg na dobę
• osoby stosujące diety eliminacyjne (np. weganie), mogący mieć niedobory wapnia czy witaminy D
• kobiety po menopauzie, z obniżeniem poziomu estrogenu, skutkującym zagrożeniem wystąpienia osteoporozy (witamina D i wapń).

Osobne normy w zakresie suplementacji witaminą D opracowano dla noworodków i niemowlaków na poziomie 400 jednostek dziennie [1]. Twórcy opracowania zwracają jednak uwagę na konieczność indywidualnego doboru suplementów, zwłaszcza sprzedawanych łącznie pod postacią preparatów wielowitaminowo-mineralnych. Zaobserwowano bowiem, że np. znaczna część (ok. 1/3) pacjentek w ciąży przyjmuje w sposób niekontrolowany wiele specyfi ków naraz, co może skutkować wielokrotnym przekroczeniem dopuszczalnych dawek [1]. Dotyczy to zwłaszcza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Więcej nie znaczy zdrowie

Wśród pacjentów dominuje często przekonanie, że więcej znaczy lepiej. Nie zawsze tak jest, podobnie, jak jednorazowa większa dawka nie przyniesie tylu korzyści, ile da systematyczne stosowanie leku. Nie do wszystkich jednak ten argument dociera. Może warto wtedy przytoczyć, że nie można się napić, najeść i wyspać na zapas…

Dotyczy to też dostarczania organizmowi konkretnych chemicznych składników. Wśród tych, których przedawkowanie jest najbardziej prawdopodobne, wymienia się witaminę A, ß-karoten, wapń, miedź, fl uor, jod, żelazo, mangan, cynk [1]. W opracowaniu zwraca się szczególną uwagę na możliwość wystąpienia niekorzystnych dla przebiegu choroby interakcji spożywanych suplementów ze stosowanymi lekami.

Osoby starsze

Często mają one skłonność do przedawkowywania farmaceutyków. Jest to niebezpieczne, wtedy gdy mają upośledzoną czynność nerek i klirens kreatyniny (GFR). Z wiekiem zmniejsza się bowiem ukrwienie nerek. Do tego, z racji wieku, mają mniejsze pragnienie. Osoby starsze często cierpią też na nietrzymanie moczu lub/i zespół pęcherza nadreaktywnego. Przez to też ograniczają przyjmowanie płynów, bo chcą uniknąć częstego korzystania z toalety. Na to nakłada się naturalne odwodnienie, wynikające z letnich upałów. Wtedy nawet te bezpieczne mikroelementy, rozpuszczalne w wodzie, powinny być przyjmowane w ograniczony sposób. Pacjenci powinni zażywać nawet połowę dawki rekomendowanej na ulotce danego preparatu. Pamiętajmy, że wybór i dawka suplementacji powinny być dostosowane do grupy wiekowej, wydolności nerek oraz wydolności wątroby, przez którą te leki są metabolizowane. Dotyczy to zwłaszcza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Pismiennictwo:
1. Normy zywienia dla populacji Polski iich zastosowanie, pod redakcja Mirosława Jarosza, Ewy Rychlik, Katarzyny Stos , Jadwigi Charzewskiej https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/normy_zywienia_2020web.pdf

Autor: Jakub Kurowski

Artykuł pochodzi z 29 numeru FarmaProfit

Obraz autorstwa freepik