Jak je rozpoznać i jak wygląda leczenie?

Objawy i konsekwencje schorzenia

Podstawowym problemem w przypadku wrzodziejącego jelita grubego jest zapalenie błony śluzowej jelita. Stan zapalny rozpoczyna się w odbytnicy, a ostatecznie może objąć nawet całe jelito grube.

Najbardziej charakterystycznym objawem dla przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest długotrwała biegunka, najczęściej z domieszką krwi i śluzu. Dochodzi wtedy nawet do kilkunastu wypróżnień na dobę, co niemal uniemożliwia normalne funkcjonowanie osoby chorej. Wielodniowa biegunka powoduje odwodnienie i utratę krwi.

Charakterystyczne są także nagła utrata apetytu oraz nagminne bóle brzucha. Chorobie mogą towarzyszyć również takie objawy, jak gorączka lub stany podgorączkowe, a także chudnięcie. Oprócz tego organizm chorego jest narażony na:

• wystąpienie anemii (ze względu na utratę krwi z biegunką),
• kamicy nerkowej (z powodu odwodnienia),
• osteoporozy (ze względu na utratę wapnia),
• zmian skórnych, które może wywoływać odpowiedź zapalna niszcząca jelita.

Do najcięższych powikłań związanych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego należy rozdęcie okrężnicy. Towarzyszy mu gorączka, a także znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego, a nawet zaburzenia świadomości. Konsekwencją rozdęcia okrężnicy może być perforacja jelita. Treść jelitowa dostaje się wówczas do otrzewnej, co może spowodować śmierć.

Przyczyny wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

Jak dotąd nie udało się ustalić, co tak naprawdę jest przyczyną wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Podejrzewa się, że mają z tym związek zaburzenia systemu immunologicznego organizmu. Oznacza to, że organizm wywołuje stan zapalny, reagując w ten sposób na czynniki, na które w normalnej sytuacji pozostałby obojętny – mowa o bakteriach niepatogennych (czyli naturalnie bytujących w jelicie grubym człowieka, np. lactobacillus albo e.coli), a nawet o pokarmach. Reakcja systemu immunologicznego w takim momencie grozi powstaniem niekontrolowanego stanu zapalnego. Prowadzi on do uszkodzenia błony śluzowej jelita grubego, powoduje także tworzenie się nadżerek, owrzodzeń czy pseudopolipów.

Innym czynnikiem, który może wywoływać to schorzenie są predyspozycje genetyczne.

Leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

Choroby nie da się całkowicie wyleczyć. Dąży się zatem do uzyskania remisji, czyli okresu, w którym choroba jest nieaktywna i przebiega bezobjawowo. Na ogół lekarze stosują w tym celu preparaty z trzech grup – mowa o aminosalicylanach, glikokortykosteroidach i lekach immunosupresyjnych.

Aminosalicylany są podawane zarówno w trakcie nasilenia choroby, jak i podczas jej remisji, ponieważ mają znaczący wpływ na wydłużenie bezobjawowego okresu choroby. Dodatkowo stosowanie leków z tej grupy zabezpiecza organizm osoby chorej przed ewentualnym rozwojem nowotworu, na który chory jest narażony ze względu na specyfikę schorzenia.

Obok aminosalicylanów często stosuje się również leki immunosupresyjne, które mają załagodzić reakcje systemu immunologicznego.

W przypadku ciężkich zaostrzeń choroby lekarze sięgają po preparaty na bazie – glikokortykosteroidów. Stosowane są wyłącznie podczas gwałtownych faz choroby, ponieważ wywołują często niepożądane działania uboczne.

Coraz częściej stosowane są również leki biologiczne, które według badań działają o wiele skuteczniej niż te wymienione wcześniej. Dzięki nim możliwe jest szybkie ustąpienie objawów i uruchomienie procesu regeneracji błony śluzowej jelita grubego. Leki biologiczne stosuje się głównie w przypadku chorych cierpiących na najcięższą postać choroby. Pomagają uniknąć operacji, polegającej na usunięciu części lub nawet całości jelita grubego. Bardzo często taka operacja wymusza kolejne zabiegi chirurgiczne – powodem mogą być pojawiające się ropnie, zapalenie wewnętrznego zbiornika na kał czy nieszczelne zespolenie zbiornika z odbytem, co z kolei grozi zapaleniem otrzewnej.

Edyta Wara-Wąsowska