Woda i elektrolity

Dlaczego osoby starsze są bardziej podatne na odwodnienie i jakie są sposoby na to, aby się właściwie nawodnić?

Zapotrzebowanie na wodę u osób starszych

Średnie zapotrzebowanie na wodę u osoby dorosłej wynosi 30–35 ml na kilogram masy ciała. Zaleca się, aby osoby dorosłe spożywały w ciągu doby co najmniej 1,5 litra wody. Zapotrzebowanie na wodę u osób starszych uzależnione jest od kilku czynników: płci, masy ciała (zawartości tkanki tłuszczowej), ilości aktywności fizycznej, chorób przewlekłych (np. cukrzycy, chorób nerek, chorób układu krążenia etc.), temperatury ciała, temperatury otoczenia, wilgotności powietrza, a także od ilości i rodzaju stosowanych leków (np. środków przeczyszczających, leków moczopędnych i innych).

W przypadku seniorów dzienne zapotrzebowanie na wodę powinno być obliczane według wzoru:

• 100 ml wody/kg masy ciała na pierwsze 10 kg masy ciała,
• 50 ml wody/kg masy ciała na następne 10 kg masy ciała,
• 15 ml wody na każdy kolejny kilogram masy ciała.

Dla przykładu: dzienne zapotrzebowanie na wodę dla osoby ważącej 70 kg będzie wynosiło: 10 x 100 ml + 10 x 50 ml + 50 x 15 ml = 2250 ml

Zwiększone ryzyko odwodnienia u osób starszych

Zwiększone ryzyko odwodnienia u osób w starszym wieku wynika z wielu czynników, wśród których znajdują się:

• czynniki fizjologiczne, związane z procesem starzenia się (m.in. zmniejszone pragnienie), a także zaburzone procesy termoregulacji,
• występowanie chorób przewlekłych, takich jak: cukrzyca, choroby nerek, choroby układu krążenia,
• mniejsza ilość ruchu/aktywności fizycznej, związana np. z ograniczeniem sprawności ruchowej lub unieruchomieniem,
• problemy z połykaniem,
• przyjmowane leki (np. moczopędne, przeczyszczające),
• zaburzenia funkcji poznawczych i problemy z sygnalizowaniem własnych potrzeb (np. w chorobie Alzheimera).

Objawy odwodnienia

Objawy odwodnienia u osób starszych bywają niejednorodne i często są trudne do zauważenia, gdyż utożsamiane mogą być z typowymi cechami starości lub objawami chorób przewlekłych. Jest jednak kilka elementów, które powinny wzbudzić niepokój, gdyż mogą świadczyć o odwodnieniu organizmu. Objawem odwodnienia u osoby starszej mogą być:

• suche, spierzchnięte wargi,
• uczucie suchości w ustach,
• przyspieszone bicie serca,
• niskie ciśnienie tętnicze krwi,
• bóle i zawroty głowy,
• ogólne osłabienie,
• zaparcia,
• zapadnięte oczy,
• mniejsza elastyczność skóry,
• niewielkie ilości oddawanego moczu,
• nawracające infekcje układu moczowego.

W przypadku zaobserwowania u osoby starszej co najmniej jednego z powyższych objawów należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu.

Jak się nawadniać?

W procesie nawadniania organizmu warto stosować się do kilku prostych rad:

• spożywaj co najmniej 1,5 litra wody dziennie,
• ogranicz spożycie kawy i mocnej herbaty lub wyeliminuj te napoje z codziennej diety, gdyż działają one odwadniająco i moczopędnie,
• nawadniaj organizm w sposób stopniowy (zbyt gwałtowne nawadnianie może wpłynąć niekorzystnie na stan zdrowia osoby starszej),
• spożywaj świeże owoce i warzywa (o ile nie występują przeciwwskazania zdrowotne do ich spożywania – np. cukrzyca),
• jeśli odwodnienie nastąpiło wskutek utraty elektrolitów, stosuj odpowiednie suplementy (np. elektrolity w saszetkach zawierających proszek do sporządzenia roztworu do picia lub w formie tabletek musujących do rozpuszczenia w wodzie).

Właściwe nawadnianie organizmu jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. Stosowanie się do kilku prostych zasad zmniejszy ryzyko wystąpienia odwodnienia i wpłynie pozytywnie na kondycję osoby starszej. Warto także mieć w swojej domowej apteczce suplementy zawierające elektrolity, gdyż pomogą one szybko nawodnić organizm i uzupełnić niedobór najważniejszych składników mineralnych.

Radosław Urban