Czym różnią się te zaburzenia? Jak się objawiają?

Autyzm a zespół Aspergera – różnice

Choć autyzm i ZA – zespół Aspergera (tzw. łagodny autyzm) mają wiele cech wspólnych, to różni je przede wszystkim rozwój mowy i sposób komunikacji. Dziecko z ZA potrafi komunikować się językowo ze światem zewnętrznym, a dziecko autystyczne nie używa języka – osoby z autyzmem bardzo często nie wiedzą, że za pomocą języka mogą się komunikować. Kilkulatek z ZA słucha wybiórczo, np. swoją uwagę skupia na tematach, które są w kręgu jego zainteresowań. Nie słucha natomiast, gdy ktoś opowiada o swoich przeżyciach czy emocjach. Dziecko z autyzmem nie reaguje, gdy do niego mówimy. Mowa stanowi dla niego jeden z wielu dźwięków, które je otaczają.

Objawy autyzmu

Co powinno zwrócić naszą uwagę?

• Zanik nabytych już umiejętności, np. chodzenia.
• Wydawanie osobliwych dźwięków lub/i echolalia – powtarzanie zasłyszanych wyrazów czy zdań.
• Stereotypowe ruchy, np. kręcenie się w kółko.
• Brak reakcji na dźwięki lub/i nadmierne reagowanie na określone dźwięki, np. częste wsłuchiwanie się z bliska w grające zabawki.
• Zaburzenia integracji sensorycznej – nadmierna wrażliwość na dotyk, np. dziecko może sprawiać wrażenie, że kontakt fizyczny wywołuje u niego ból, nadwrażliwość na bodźce wzrokowe, np. na jaskrawe kolory, lub potrzeba nadmiernej stymulacji wzrokowej, np. długotrwałe przyglądanie się migoczącym zabawkom.
• Niezrozumienie komunikacji niewerbalnej – gestów i mimiki twarzy.
• Przywiązanie do rutyny i stałego schematu dnia.

Objawy zespołu Aspergera

• Prawidłowy rozwój poznawczy – przeciętny lub ponadprzeciętny.
• Pojawienie się umiejętności mówienia z opóźnieniem.
• Przeważnie rozwój mowy jest prawidłowy – dziecko z ZA poprawnie artykułuje, opanowuje słownictwo i gramatykę, ale trudności sprawia mu używanie języka w sytuacjach społecznych, np. rozpoczynanie i prowadzenie rozmowy, rozumienie ironii, żartów i metafor.
• Trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi. Nierozumienie zasad obowiązujących w społeczeństwie – zbytnia bezpośredniość, np. „Masz brzydką bluzkę”, „Jesteś gruby”.
• Specyficzne zainteresowania, które mogą całkowicie absorbować uwagę dziecka.
• Funkcjonowanie według ustalonego schematu, powtarzanie określonych zachowań, np. ustawianie zabawek w tej samej kolejności.
• Zaburzenia koordynacji ruchowej – problematyczne są m.in.: zabawy wymagające zręczności, jeżdżenie na rowerze, nauka tańca.
• Zaburzenia sensoryczne, np. nadmierna reakcja na intensywne barwy, hałas, unikanie dotykania niektórych materiałów, lub wręcz odwrotnie – szukanie intensywnych wrażeń, np. silnego uścisku czy okazji do „przepychanek”.

Zespół Aspergera czy wysokofunkcjonujący autyzm?

Terminu wysokofunkcjonujący (lub wysokofunkcyjny) autyzm (ang. high-functioningautism– HFA) używa się w stosunku do osób autystycznych, które w miarę dobrze funkcjonują w społeczeństwie. HFA nie uznaje się jednak za samodzielną jednostkę chorobową. Obecnie można spotkać się ze stosowaniem terminów ZA i HFA zamiennie – nie stwierdzono jednoznacznie, czy ZA i HFA to dwa różne zaburzenia. Wynika to z faktu, że są one do siebie bardzo podobne.

Jak stawia się diagnozę zespołu Aspergera i autyzmu?

W sytuacji, gdy zaobserwujemy niektóre ze wskazanych zachowań, powinniśmy udać się do specjalisty, który postawi diagnozę. Najlepiej od razu skontaktować się z placówką przeprowadzającą diagnozę zaburzeń rozwoju – polega ona na specjalistycznej ocenie funkcjonowania dziecka przez psychiatrę, psychologa, pedagoga lub/i neurologopedę. Diagnozowanie składa się z kilku etapów – poparte jest kilkakrotnymi spotkaniami i obserwacją dziecka. Konieczne mogą okazać się dodatkowe konsultacje i badania, np. genetyczne, okulistyczne czy neurologiczne.

Katarzyna Lewińska