Przyczyny, objawy i leczenie zespołu Sudecka

Czynniki predysponujące do wystąpienia zespołu Sudecka

Jednoznaczna przyczyna wystąpienia zespołu Sudecka nie jest dotychczas znana. Najprawdopodobniej jest związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem nerwów współczulnych w rejonie ciała, w którym doszło do urazu. Schorzenie częściej dotyka kobiet, zwłaszcza w wieku 40-50 lat. Choroba zwykle atakuje staw skokowy w kończynach dolnych i staw nadgarstkowy w górnych. Głównym czynnikiem, który predysponuje do rozwoju zespołu algodystroficznego jest nieprawidłowo założony opatrunek gipsowy, który unieruchomił kończynę w niewłaściwej pozycji. Zaobserwowano także, że zespół Sudecka dotyka częściej chorych cierpiących na chorobę niedokrwienną serca lub po zawale serca czy udarze mózgu, a także przyjmujących leki z grupy barbituranów, przeciwgruźlicze lub immunosupresyjną cyklosporynę.

Jakie są objawy zespołu Sudecka?

Przebieg choroby jest dość charakterystyczny i składa się 3 następujących po sobie faz:

• Faza hipertoniczna trwająca do 3 miesięcy – charakteryzuje ją przede wszystkim dotkliwy ból, obrzęk i zmiana zabarwienia na ciemnoczerwony obszaru kończyny, z reguły dużo większego niż wynika z wielkości urazu, któremu towarzyszy ocieplenie i tzw. allodynia, czyli nadmierna tkliwość skóry. Dodatkowo często występuje wzmożone pocenie, a także ograniczenie i bolesne ruchy w stawie. W badaniu RTG już na tym etapie można zaobserwować pierwsze zmiany w postaci plamistych zaników kostnych.
• Faza dystroficzna trwająca 3 do 6 miesięcy – dominują zaniki skóry, która staje się cienka, chłodna i błyszcząca. Występuje także kruchość paznokci i wypadanie włosów na chorej kończynie. Zaczynają pojawiać się przykurcze i zesztywnienie stawów.
• Faza atroficzna trwająca 3 do 12 miesięcy -  występują dalsze zmiany zanikowe, a skóra staje się sucha. Dodatkowo stwierdza się przykurcze w obrębie stawów ręki, co przyczynia się do jej szponowatego wyglądu. Jest to związane z całkowitym zanikiem mięśni, struktury kostnej i zesztywnieniem stawów.

Zapobieganie zespołowi Sudecka

Podstawową formą zapobiegania zespołowi algodystroficznemu jest unikanie czynników pourazowych sprzyjających jego powstawaniu. Dlatego niezwykle ważne jest, by opatrunek gipsowy był dobrze dopasowany, bo zbyt ciasny powoduje ucisk na struktury. Dodatkowo należy pamiętać o unoszeniu złamanej kończyny i wykonywaniu czynnych ruchów palców, co poprawia ukrwienie tkanek. Przy złamaniach zaleca się także stosowanie suplementacji witaminy C w dawce 500 mg dziennie.

Leczenie zespołu Sudecka

Ze względu na fakt, że nieznana jest konkretna przyczyna występowania zespołu Sudecka, jego leczenie jest niezwykle trudne. Im wcześniej postawi się diagnozę, tym większa szansa na zatrzymanie postępu choroby i zachowanie sprawności kończyny, bo powstałe zmiany mają z reguły charakter nieodwracalny. Wśród metod leczenia wymienia się:

• farmakoterapię – leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwdepresyjne, glikokortykosteroidy, leki rozszerzające naczynia, miejscowe wstrzyknięcia lidokainy,
• fizjoterapię – ćwiczenia, uniesienie kończyny, przezskórna stymulacja elektryczna nerwów, krioterapia, laseroterapia, jonoforeza
• psychoterapię
• sympatektomię, czyli przecięcie nerwów współczulnych.

Katarzyna Wiak