Poznaj przyczyny i objawy zapalenia mięśnia sercowego u dzieci

Przyczyny wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego

Do zajęcia mięśnia sercowego przez proces zapalny mogą przyczynić się różne czynniki. U dzieci na pierwsze miejsce wybijają się infekcje – szczególnie długotrwałe, źle leczone lub nieleczone, tak zwane "przechodzone". Do najczęstszych spośród nich należą zakażenia wirusami z grupy Coxsackie B i A, a także grypy, paragrypy, różyczki i świnki. W chorobach tych zapalenie mięśnia sercowego jest jednym z możliwych powikłań. Może być też powiązane z przejściem zapalenia płuc, zwłaszcza o tak zwanej etiologii atypowej, w tym wywołanym przez drobnoustrój Mycoplasma pneumoniae. Zapalenie mięśnia sercowego może wystąpić u dzieci obciążonych innymi chorobami, zwłaszcza reumatycznymi, takimi jak młodzieńcze zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty układowy. W niektórych przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny – mówimy wtedy o idiopatycznym zapaleniu mięśnia sercowego.

Objawy zapalenia mięśnia sercowego

Przebieg zapalenia mięśnia sercowego może być skrajnie różny – od postaci bezobjawowej do szybko narastającej niewydolności serca. Na występowanie i rodzaj objawów ma wpływ wiek dziecka. U noworodków i niemowląt choroba zaczyna się zazwyczaj nagłą bladością skóry, dusznością, trudnościami w karmieniu. Mogą występować wymioty, biegunka lub brak przyrostu masy ciała, a także zaburzenia rytmu, które grożą wystąpieniem nawet niewydolności serca. Można też usłyszeć dodatkowe tony lub szmer. W każdym przypadku wystąpienia niepokojących objawów konieczna jest konsultacja z lekarzem. U starszych dzieci symptomy mogą pojawiać się i narastać w wolniejszym tempie.

Do typowych objawów zapalenia mięśnia sercowego, często pojawiających się po grypie lub innej infekcji dróg oddechowych, należą:

• męczliwość,
• osłabienie,
• złe samopoczucie,
• przyspieszenie rytmu serca,
• bolesność w klatce piersiowej,
• zwiększona potliwość ciała.

Możliwy jest też bardziej gwałtowny początek choroby, grożący poważnymi objawami niewydolności serca.

Jak rozpoznać zapalenie mięśnia sercowego?

Pogorszenie się stanu dziecka po przejściu infekcji wirusowej lub bakteryjnej, szczególnie dotyczącej dróg oddechowych, powinno wzbudzić naszą czujność i skłonić do konsultacji z lekarzem. Specjalista zleca badania laboratoryjne pozwalające stwierdzić obecność i nasilenie stanu zapalnego na podstawie:

• liczby krwinek białych,
• odczynu opadania krwinek OB.,
• tak zwanych białek ostrej fazy.

Wyniki tych badań mogą być podwyższone, zwłaszcza w ostrej fazie choroby. Ważne jest wykonanie badań bakteriologicznych i wirusologicznych we wstępnej fazie zapalenia mięśnia sercowego – pozwalają one rozpoznać czynnik chorobotwórczy i ukierunkować leczenie. Spośród badań oceniających funkcję serca wymienić należy elektrokardiogram (EKG) oraz badanie echokardiograficzne (echo serca). RTG klatki piersiowej pozwoli ocenić kształt i wielkość sylwetki serca. W ostatnich latach w potwierdzaniu objawów zapalenia mięśnia sercowego coraz większe znaczenie zyskuje rezonans magnetyczny. Badaniem stwierdzającym rodzaj zapalenia mięśnia sercowego jest biopsja, czyli pobranie fragmentu mięśnia do badań mikroskopowych. Jednak z uwagi na inwazyjność tego badania i nie zawsze oczywiste wyniki, jest stosowane tylko w niektórych przypadkach choroby.

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego

Bardzo ważnym elementem postępowania u dzieci z zapaleniem mięśnia sercowego jest odpoczynek i leżenie w łóżku. Ograniczenie wysiłku powoduje zmniejszenie zapotrzebowania komórek mięśnia na tlen, dodatkowo hamuje namnażanie się w nich wirusa. W początkowym okresie choroby konieczne może być monitorowanie czynności serca i innych parametrów życiowych przy pomocy monitora zainstalowanego przy łóżku pacjenta. Leczenie powinno zostać dobrane tak, by odpowiadało przyczynie zapalenia mięśnia sercowego (wirusowej, bakteryjnej, autoimmunologicznej). Leki przeciwwirusowe nie mają powszechnego zastosowania. W przypadku etiologii bakteryjnej, podaje się antybiotyki. Jeżeli przebieg jest ciężki z niewydolnością serca, podaje się leki kardiologiczne, takie jak inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę, beta-adrenolityki, naparstnicę. W przypadkach o skrajnie ciężkim przebiegu i niepomyślnym rokowaniu, może być konieczne wspomaganie krążenia, a nawet rozważenie wskazań do przeszczepienia serca.

Jak widać, zapalenie mięśnia sercowego u dzieci może mieć różne przyczyny i objawy. Może pojawić się po grypie lub zapaleniu płuc, ale także bezprzyczynowo. Nieleczone grozi poważnymi konsekwencjami. Mimo że możliwości diagnozowania i leczenia zapalenia mięśnia sercowego stają się coraz większe, nadal ważna jest czujność i wczesne spostrzeżenie objawów świadczących o możliwym powikłaniu po powszechnie występujących chorobach.