Depresja poporodowa - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest depresja poporodowa?

Depresja poporodowa należy do zaburzeń afektywnych. Podobnie, jak i inne postacie depresji, również i ta jest groźna, dlatego też musimy mieć świadomość, że takie schorzenie istnieje. U pacjentek z najcięższym przebiegiem depresji poporodowej istnieje bowiem ryzyko, że targną się one zarówno na swoje życie, jak i na życie własnego dziecka!

Przyczyny depresji poporodowej

Przyczynami depresji poporodowej może być wiele różnych czynników. Schorzeniu sprzyjać mogą obciążenia polegające na rodzinnym występowaniu zaburzeń nastroju. Zwiększone ryzyko depresji poporodowej obserwowane jest u tych pacjentek, które w przeszłości cierpiały już na zaburzenia afektywne (np. na epizod depresyjny czy chorobę afektywną dwubiegunową).

Możliwością wystąpienia depresji poporodowej zagrożone są także te pacjentki, które niedawno doświadczyły znacznego stresu, dotyczącego np. utraty pracy. Pod uwagę w patogenezie schorzenia bierze się także zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, pojawiające się po zakończeniu ciąży. Część uczonych przyczyn depresji poporodowej upatruje w gwałtownie zmniejszających się stężeniach estrogenów i progesteronu we krwi, do których to zjawisk dochodzi w zasadzie od razu po porodzie.

Objawy depresji po porodzie

Objawy depresji po porodzie przypominać mogą te, które występują w typowej depresji. Część dolegliwości jest jednak odmienna – u kobiet z depresją poporodową możemy zaobserwować:

• ciągłe poczucie znacznego smutku,
• poczucie winy,
• występowanie przekonania, że nie są one w stanie prawidłowo zająć się dzieckiem,
• zaburzenia snu (pod postacią zarówno bezsenności, jak i nadmiernej senności),
• zaburzenia apetytu,
• anhedonię (utratę odczuwania szczęścia z rzeczy, które wcześniej napawały pacjentkę radością),
• ciągłe poczucie zmęczenia, skutkujące zmniejszeniem ilości czasu poświęcanego dziecku,
• stałe zamartwianie się,
• rozdrażnienie.

Jak długo trwa depresja poporodowa?

Jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kiedy zaczyna się depresja poporodowa, po prostu nie ma. Według najnowszej, amerykańskiej klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych (DSM-5) depresję poporodową można rozpoznać zarówno wtedy, gdy zaburzenia nastroju pojawią się u pacjentki jeszcze w trakcie ciąży, jak i wtedy, kiedy problemy wystąpią w ciągu kilku tygodni po rozwiązaniu.

Podobnie, jak w przypadku powyżej postawionego pytania, konkretnej odpowiedzi nie można udzielić również w przypadku rozważań nad tym, jak długo trwa depresja poporodowa. Rozpoczynać się ona może do czterech tygodni po urodzeniu dziecka, ale kiedy się skończy – nie wiadomo. Znacznie dłużej trwa z pewnością depresja nierozpoznana i niepodlegająca leczeniu. U jednej chorej, ze względu na znaczną intensywność dolegliwości, podejrzenie depresji poporodowej będzie mógł postawić nawet laik. U innej z kolei objawy mogą mieć takie nasilenie, że dopiero rok po porodzie depresja poporodowa zostanie w ogóle zauważona.

Leczenie depresji poporodowej

W leczeniu depresji poporodowej zastosowanie znajdują dwa rodzaje oddziaływań: psychoterapia oraz farmakoterapia. W przypadku pierwszej z wymienionych metod, może być ona prowadzona z zastosowaniem różnego rodzaju technik psychoterapeutycznych – wybór zależny jest m.in. od preferencji pacjentki, ale i od tego, jakim rodzajem psychoterapii zajmuje się wybrany przez chorą specjalista.

W leczeniu farmakologicznym depresji poporodowej stosowane są leki antydepresyjne z różnych grup – nie wyróżnia się jednej klasy leków, która byłaby wyjątkowo preferowana w przypadku tej postaci zaburzeń nastroju (istnieją jednak pojedyncze doniesienia o dużej skuteczności w terapii depresji po porodzie leków z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny).

Dobierając lek dla kobiety z depresją poporodową, pod uwagę trzeba wziąć to, czy pacjentka karmi piersią. Ogólnie leki przeciwdepresyjne uznawane są za środki, które nie wpływają na stan karmionego piersią dziecka, aczkolwiek i tak przed przepisaniem dowolnego farmaceutyku lekarz upewnia się, czy dany środek nie wywiera jakiegoś negatywnego działania na dziecko.

Jeżeli zauważymy u naszej bliskiej znaczne przygnębienie czy inne, niepokojące dolegliwości, które mogą być objawami depresji po porodzie – nie wahajmy się i zacznijmy szukać pomocy. Nieleczona depresja poporodowa może bowiem trwać latami i znacznie upośledzać funkcjonowanie pacjentki. Innym problemem jest ryzyko zaburzeń dotyczących tworzenia się więzi pomiędzy dzieckiem a jego matką: pacjentka doświadczająca depresji poporodowej może mieć bowiem trudność z wyrażaniem ciepłych uczuć.

Przyglądajmy się więc stanowi matek z naszego otoczenia. One same mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że chorują – jeżeli wyciągniemy ku nim pomocną dłoń, możemy sprawić, że depresja poporodowa zostanie szybko pokonana, a pacjentka będzie mogła w pełni cieszyć się urokami macierzyństwa.

Tomasz Nęcki