Jak rodzinnie spędzić Wielkanoc?

Pisanki – malowane jajka

Coroczne przystrajanie koszyka, a także malowanie pisanek to rytuał w prawie każdym polskim domu. Jajka gotuje się na twardo, a następnie maluje lub okleja specjalnymi naklejkami. Dawniej rysowano na nich wzór za pomocą wosku, a następnie moczono w wodzie z łupinami z cebuli, dzięki czemu nabierały ciekawego koloru, a wzór stawał się widoczny. Poświęcone pisanki stanowią nieodłączny element śniadania wielkanocnego. Rodzina zebrana wokół stołu dzieli się jajkiem i składa sobie życzenia. Pisanki można również wykorzystać do zabaw przy stole. Jedna z nich polega na stukaniu się jajkami, znana jest w Polsce od XV wieku. Wygrywa ta osoba, której skorupka jajka nie popęka. Zwycięstwo wróży szczęście i pomyślność w przyszłości.

Do kościoła ze święconką

W Wielką Sobotę tłumy wiernych podążają do kościoła, aby poświęcić pokarmy, które później znajdą się na stole podczas tradycyjnego śniadania wielkanocnego. W koszykach nie może zabraknąć ozdobionych jajek, które symbolizują życie, chleba, który jest podstawą pożywienia, a także symbolizuje ciało Chrystusa, wędlin, które mają zapewnić dostatek, oraz domowej babki będącej symbolem umiejętności i zdolności. Dodatkowo w koszyczku powinien znaleźć się baranek z masła, który symbolizuje mękę Chrystusa, sól, która chroni przed zepsuciem i symbolizuje oczyszczenie i prawdę, a także chrzan mający zapewnić zdrowie. Obok tradycyjnych pokarmów zwłaszcza najmłodsi chowają do koszyczka czekoladowe figurki zajączków, a także kolorowe czekoladowe jajka. Sam koszyk również powinien być ozdobiony gałązkami bukszpanu i wierzb, które potocznie nazywa się baziami. Zawartość koszyka przykrywana jest białą serwetką.

Prezenty od zajączka

Zwyczaj ten przywędrował do nas z Niemiec. W pierwszy dzień świąt do dzieci przychodzi zajączek, który chowa dla nich prezenty, głównie są to słodycze. Ta zabawa należy do najpopularniejszych zwyczajów wielkanocnych na świecie. Dzieci we Francji, w Australii, a także w Szwajcarii, zanim usiądą do wielkanocnego śniadania, ruszają na poszukiwania jajek, które wcześniej ukrył przed nimi zajączek wielkanocny. Obecnie są to czekoladowe jajka, dawniej szukano zwykłych jajek. Wygrywa osoba, która odnajdzie najwięcej z nich.

Lany poniedziałek

Pytając dziadków o to, jakie były dawne zwyczaje wielkanocne, w pierwszej kolejności wymienią lany poniedziałek, który nadal cieszy się ogromną popularnością. W Polsce, w drugi dzień świąt, zwany także śmigusem-dyngusem, przyjęła się tradycja oblewania dziewcząt wodą. Po ulicach krążą chłopcy wyposażeni w butelki, a także wiadra wypełnione wodą i ganiają za dziewczynami, próbując je zmoczyć. Dawniej śmigus oznaczał smaganie dziewcząt gałązkami wierzby i polewanie, dyngus natomiast oznaczał wykup. Zabawa polegała na odwiedzaniu domów, gdzie w zamian za śpiewy i życzenia domagano się od gospodarzy słodyczy, pisanek lub pieniędzy. Pozwalało to również uchronić się przed oblaniem wodą. Wierzono również, że panna, która zostanie oblana wodą, w najbliższym roku wyjdzie za mąż, dlatego też dziewczęta nie broniły się zaciekle przed zmoczeniem. 

Beata Kubiś