Kiedy zleca się badanie poziomu ASO?

Zakażenia paciorkowcowe

Paciorkowce są jedną z najpowszechniejszych grup bakterii występujących w populacji. Bezobjawowym nosicielem tego patogenu jest nawet co trzecia osoba. W sprzyjających warunkach, takich jak osłabienie odporności, łatwo może spowodować infekcję paciorkowcową. Do tego typu zakażeń należą powszechne: angina (Dowiedz się, jakie skutki niesie za sobą nieleczona angina), szkarlatyna, ale także zmiany dermatologiczne, takie jak ropnie, róża czy liszajec zakaźny. Te, wydawałoby się, dość błahe i proste w leczeniu infekcje mogą jednak prowadzić do poważnych powikłań, takich jak gorączka reumatyczna czy ostre kłębuszkowe zapalenie nerek.

Czytaj: Budowanie odporności u dzieci i dorosłych

Czym jest odczyn ASO?

Wśród wielu toksyn produkowanych przez bakterie paciorkowca wymienia się streptolizynę O. Jest ona śmiertelna dla wielu typów komórek ludzkiego ciała i doprowadza do rozpadu erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. W momencie wniknięcia chorobotwórczych bakterii i uwalniania przez nie streptolizny organizm zaczyna produkować przeciwciała przeciwko streptolizynie, czyli antystreptolizynę (ASO). Badania odczynu ASO polega właśnie na pomiarze stężenia tych przeciwciał w krwi żylnej.

W jakich sytuacjach zleca się badanie odczynu ASO?

Ostre zakażenia paciorkowcowe, takie jak angina, szkarlatyna czy choroby skóry są zwykle bez większych trudności rozpoznawane na podstawie objawów klinicznych. Nie ma wówczas konieczności upewniania się przy pomocy badania poziomu ASO, czy podejrzewana diagnoza jest słuszna. W sytuacjach wątpliwych natomiast takie badanie może okazać się niezbędne.

Podstawowym jednak zastosowaniem badania odczynu ASO jest różnicowanie, czy choroby nerek lub serca są powikłaniem przebytych zakażeń paciorkowcowych, czy też mają inne podłoże. Tak więc badanie to wykonuje się przy podejrzeniu gorączki reumatycznej, która charakteryzuje się gorączką, zapaleniem serca, które może pozostawić trwałe uszkodzenia jego struktur lub zapaleniami stawów, zazwyczaj odwracalnymi. Inną sytuacją, kiedy warto wykonać badanie, jest podejrzenie ostrego paciorkowcowego zapalenia kłębuszków nerkowych. Choroba ta jest powikłaniem anginy lub zmian skórnych, a do jej objawów należą obrzęki, zwłaszcza w okolicy powiek, nadciśnienie tętnicze i krwiomocz.

Czytaj: Nadciśnienie tętnicze u osób poniżej 30. r.ż.

Normy odczynu ASO

Za prawidłowy poziom ASO uznaje się ten do 200 IU/ml, natomiast za wysokie poziomy te powyżej 250 IU/ml. Normy mogą być lekko przesunięte w stronę wyższych wartości u małych dzieci, u których dopiero kształtuje się układ immunologiczny. U niektórych osób zdarza się także, że poziom ASO nie rośnie mimo obecności infekcji paciorkowcowej! U innych z kolei poziom może być podwyższony mimo braku toczącego się zakażenia.

Przeciwciała ASO zaczynają się pojawiać w około tydzień po infekcji paciorkowcem, a maksymalne stężenie osiągają po 4-6 tygodniach. Po tym okresie następuje ich stopniowy spadek, aż do wartości prawidłowych. Kilkukrotne pomiary stężenia ASO na przestrzeni czasu pozwalają zaobserwować ewolucję infekcji i mogą monitorować skuteczność zastosowanego leczenia. Ważne jest jednak to, że poziom ASO w momencie zakażenia nie koreluje z zaawansowaniem objawów i nie pozwala ocenić ryzyka wystąpienia powikłań zakażeń paciorkowcowych w przyszłości!

Katarzyna Wiak