Przyczyny, objawy i metody leczenia

Przyczyny łysienia plackowatego

Szacuje się, że częstość występowania łysienia plackowatego wynosi około 2%. Jak już wspomniano, łysienie plackowate (łac. alopecja areata - AA) jest chorobą z autoagresji, u której podłoża leży wiele różnych genów, przede wszystkim odpowiadających za czynność komórek i mediatorów biorących udział w stanie zapalnym. W przebiegu AA dochodzi do powstawania nacieków, przede wszystkim z limfocytów T cytotoksycznych, wokół mieszków włosowych. Nacieki te są odpowiedzialne za niszczenie mieszków oraz wypadanie włosów. Ponieważ przyczyn łysienia plackowatego należy upatrywać w reakcji autoimmunologicznej, choroba ta łączy się często z innymi dolegliwościami o podobnym mechanizmie, np. astmą, bielactwem czy zapaleniem tarczycy typu Hashimoto.

Jakie objawy świadczą o łysieniu plackowatym?

Typowymi pierwszymi objawami łysienia plackowatego są małe okrągłe lub owalne ogniska wyłysienia na skórze owłosionej głowy, które stopniowo mogą się zlewać lub przyjmować bardziej złożone kształty. Niekiedy chory odczuwa w ich obrębie mrowienie lub bolesność. Z czasem utrata włosów może postępować i doprowadzać nawet do całkowitego wyłysienia skóry głowy wraz z utratą brwi, rzęs, brody, a także obejmować skórę całego ciała wraz z włosami łonowymi. U niektórych osób w okresie remisji choroby objawy łysienia plackowatego mogą zmniejszać swoje nasilenie. Typowym objawem łysienia plackowatego w trichoskopii (dermatoskopowe badanie skóry owłosionej) jest występowanie tak zwanych włosów wykrzyknikowych, pozostałości włosów węższych u nasady i rozszerzających się powyżej.

Leczenie łysienia plackowatego u dorosłych i dzieci

Łysienie plackowate jest chorobą autoimmunologiczną o przewlekłym i często postępującym przebiegu. Jej rokowanie jest lepsze u osób, u których występują pojedyncze i niewielkie ogniska chorobowe. Od rozległości i umiejscowienia łysienia zależy wybór rodzaju leczenia. Przy pojedynczych, małych ogniskach wstępnym postępowaniem jest obserwacja. Jedną z podstawowych metod leczenia łysienia plackowatego jest stosowanie sterydów w maściach lub iniekcjach podskórnych w zmiany chorobowe. Z reguły przeprowadza się serię 3 zastrzyków i czeka na odrost włosów. Obie metody leczenia mają zastosowanie również u dzieci, jednak w perspektywie długiego przebiegu choroby narasta ryzyko skutków ubocznych, związanych ze stosowaniem sterydów, zwłaszcza podawanych podskórnie. Inne metody leczenia łysienia plackowatego obejmują: miejscowo stosowane kremy z substancjami immunomodulującymi, terapię PUVA, czyli naświetlania UVA po podaniu psoralenu, które mają różnie ocenianą skuteczność.

Nowe metody leczenia łysienia plackowatego

Ze względu na różną odpowiedź na dotychczas stosowane metody leczenia, szczególnie u osób o ciężkim przebiegu łysienia plackowatego, poszukuje się nowych celowanych metod terapeutycznych. Wśród nich wymienić można: inhibicję kinazy tyrozynowej JAK (enzymu zaangażowanego w patomechanizm choroby), podawane ogólnoustrojowo przeciwciała i immunomodulatory (m.in. ustekinumab, abatacept, apremilast), terapie laserowe. Niektóre badania wskazują również na przydatność osocza bogatopłytkowego podawanego metodą mezoterapii, ze względu na stymulację komórek macierzystych mieszków włosowych i pobudzenie odrostu włosów. Niestety przeszczep włosów nie stanowi rozwiązania dla osób cierpiących z powodu łysienia plackowatego, ze względu na autoimmunologiczne podłoże choroby i potencjalne ponowne niszczenie przeszczepionych mieszków włosowych. Mimo że objawy łysienia plackowatego są dobrze określone, przyczyny i patomechanizmy leżące u ich podłoża są przedmiotem nadal licznych badań. Metody leczenia tej choroby u dzieci i dorosłych są nadal badane przez lekarzy i naukowców pod względem ich bezpieczeństwa i skuteczności.

Ewa Woźniak