Krwawienia i plamienia na różnych etapach ciąży

Niegroźne krwawienia w pierwszym trymestrze ciąży

Plamienia i krwawienia we wczesnej ciąży to problem co trzeciej ciężarnej. Najczęściej są one niegroźne i na tym etapie zwykle wiążą się z ogromnymi zmianami hormonalnymi, które zachodzą w organizmie przyszłej mamy. Często kobieta nawet nie wie o ciąży i plamienia myli z miesiączką, zwłaszcza jeśli zwykle ma skąpe menstruacje. Takie drobne plamienie w ciąży mogą pojawiać się w terminie miesiączki nawet przez kilka kolejnych miesięcy! Najczęściej nie wymagają one leczenia i nie stanowią zagrożenia dla ciąży, dlatego nie warto panikować, ale skonsultować się z lekarzem. Na ogół wystarczy odpocząć.

Groźne przyczyny krwawień w pierwszym trymestrze

Z drugiej strony, krwawienia na początku ciąży (do 5. tygodnia ciąży) mogą świadczyć o poważnych patologiach. Najczęściej jest to poronienie samoistne, które dotyczy nawet co 5. ciąży, w większości na bardzo wczesnym etapie. Główną ich przyczyną są poważne wady płodu. Inną kwestią są poronienia zagrażające, w których płód jest żywy i zdrowy. Mogą one wynikać, np. z nadmiernej aktywności mamy (praca, wysiłek fizyczny) lub z nieprawidłowości fizjologicznych, np. niewydolność cieśniowo-szyjkowa (dochodzi do zbyt wczesnego rozwierania szyjki macicy). Należy wówczas odpoczywać, dużo leżeć, a w przypadku niewydolności szyjki można rozważyć założenie na nią tzw. szwu okrężnego.

Inną przyczyną krwawień w ciąży może być ciąża ektopowa, czyli sytuacja, gdy do zagnieżdżenia i rozwoju jaja płodowego nie dochodzi w jamie macicy, tylko np. w jajowodzie. Jest to sytuacja zagrożenia zdrowia i życia ciężarnej, ponieważ może dojść nawet do pęknięcia jajowodu i konieczności radykalnego wycięcia całego przydatka macicy. Bardzo podobnie jest w przypadku ciąży heterotopowej, czyli sytuacji gdy jeden zarodek zagnieżdża się prawidłowo w jamie macicy, a drugi ektopowo. W tych przypadkach najczęściej trzeba usunąć ciążę, ponieważ płód poza macią nie ma możliwości rozwoju.

Patologie łożyska jako przyczyny krwawień w drugiej połowie ciąży

Krwotoki w drugiej połowie zdarzają się już dużo rzadziej, bo dotyczą tylko 4% ciąż. Niestety z reguły są one niebezpieczne zarówno dla płodu jak i dla ciężarnej i są bezwzględnym wskazaniem do hospitalizacji i intensywnego nadzoru położniczego. Najistotniejszym czynnikiem zwiększającym szanse przeżycia płodu i przyszłej mamy jest jak najszybsze rozpoznanie patologii i natychmiastowe wdrożenie leczenia.

Przedwczesne oddzielenie łożyska

Najczęstszą patologią łożyska, powodującą masywne krwawienia jest przedwczesne jego oddzielenie od ściany macicy. Dochodzi wówczas do wytworzenia intensywnej „ucieczki” krwi do krwiaka pozałożyskowego, przez co samo krwawienie z dróg rodnych może być dość skąpe. Dlatego warto jest znać też inne objawy! Wśród czynników ryzyka tej patologii wymienia się ciążę mnogą, nadciśnienie tętnicze u ciężarnej, palenie przez nią papierosów czy uraz jamy brzusznej przyszłej mamy. Objawy to silne dolegliwości bólowe, brązowe plamienie, nudności i wymioty oraz wzmożone napięcie macicy, przez co brzuch ciężarnej jest bardzo twardy. W połowie przypadków dochodzi do niedotlenienia płodu, a wśród innych powikłań możemy wymienić obumarcie płodu, zgon ciężarnej ze względu na masywną utratę krwi czy wcześniactwo. Jeżeli w momencie rozpoznania płód jest żywy, należy jak najszybciej rozwiązać ciążę!

Łożysko przodujące

Inną patologią łożyskową jest łożysko przodujące, które powstaje gdy do jego zagnieżdżenia dochodzi w obrębie dolnego odcinka macicy. Do jego rozwoju predysponowane są kobiety, które wielokrotnie rodziły, zwłaszcza, gdy poprzednie ciąże zakończone były cesarskim cięciem. Różowe plamienie w ciąży w drugiej połowie ciąży jest często pierwszym i jedynym objawem klinicznym łożyska przodującego. Pojawiają się one najczęściej po 30. tygodniu ciąży i jeśli nie zostanie wdrożone odpowiednie postępowanie, epizody coraz silniejszych krwawień będą się pojawiały coraz częściej. Ciężarną dotkniętą tą patologią należy przyjąć do szpitala i nadzorować, a przy zagrożeniu porodem przedwczesnym należy wdrożyć terapię tokolityczną (leki rozkurczające mięśnie macicy) i podać przyszłej mamie sterydy przyspieszające rozwój płuc płodu. Ważna jest także profilaktyka niedokrwistości przez powtarzające się epizody utraty krwi. Należy także indywidualnie dobrać termin zakończenia ciąży.

A jeśli to nie patologia łożyska?

Poważnym powikłaniem we współczesnym położnictwie jest pęknięcie macicy. Dochodzi do niego najczęściej w miejscu blizny po cięciu cesarskim. Główne objawy to zaburzenia czynności serca płodu i masywne krwawienia z dróg rodnych lub do jamy brzusznej ciężarnej. Należy wówczas pilnie zakończyć ciążę cięciem cesarskim!

Krzysztof Pawlak