Zapalenie ucha – objawy i leczenie

Budowa ucha

Poznanie anatomii ucha jest niezbędne, by zrozumieć, z czego wynikają objawy występujące w trakcie jego infekcji. Ludzki narząd słuchu dzieli się na trzy części: ucho zewnętrzne, ucho środkowe i ucho wewnętrzne. Główną funkcją ucha zewnętrznego, składającego się z małżowiny usznej i kanału słuchowego zewnętrznego, jest transport fali dźwiękowej. Każdy przetransportowany tą drogą dźwięk dociera do błony bębenkowej, która wraz z jamą bębenkową, kosteczkami słuchowymi i trąbką Eustachiusza tworzy ucho środkowe. Na samym końcu znajduje się ucho wewnętrzne – najbardziej skomplikowany odcinek (składający się ze ślimaka, kanałów półkolistych i nerwu słuchowego), który pełni zarówno funkcje neurologiczne, jak i te związane z percepcją słuchu.

Czytaj więcej w temacie: Uraz akustyczny ucha

Skąd się bierze zapalenie ucha?

W zależności od miejsca, w którym lokalizuje się stan zapalny, wyróżniamy zapalenie ucha zewnętrznego, zapalenie ucha środkowego i zapalenie ucha wewnętrznego. Najczęściej dochodzi do rozwoju zakażenia narządu słuchu w jego środkowym piętrze. Pacjenci często pytają, czy zapalenie ucha jest zaraźliwe? Niestety tak, a wynika to z faktu, że ostre zapalenie ucha środkowego jest zwykle infekcją o charakterze wirusowym. Należy również pamiętać, że niekiedy może dojść do jego bakteryjnego nadkażenia lub pierwotnej infekcji bakteryjnej. Za taki stan odpowiadają wówczas bakterie z grupy paciorkowców (Streptococcus) oraz Hemophilus.

Czytaj więcej w temacie: Sposoby na zatkane ucho

Objawy i diagnostyka zapalenia ucha

Objawy występujące w trakcie zapalenia ucha zależą przede wszystkim od piętra, w którym zlokalizowała się infekcja. Najczęściej występujące ostre zapalenie ucha środkowego objawia się zwykle w charakterystyczny sposób. W trakcie infekcji występują:

•  gorączka, zwykle dość wysoka, powyżej 39°C,
•  pulsujący, silny ból w okolicy ucha, który nasila się nocą,
•  ból w trakcie ucisku okolicy wyrostka sutkowatego,
•  w cięższych przypadkach (zwykle wywołanych zakażeniem bakteryjnym) dochodzi do rozwoju częściowego lub całkowitego niedosłuchu!

Wystąpić również mogą wymioty, jadłowstręt, nudności czy zaburzenia snu (spowodowane przede wszystkim bólem).

Czytaj więcej w temacie: Domowe sposoby na ból ucha

Szczególną uwagę rodzica powinien wzbudzić ból ucha u dziecka. Wynika to z faktu, że ostre zapalenie ucha środkowego u niemowlaka oraz innych najmłodszych pacjentów może przebiegać bardzo gwałtownie i prowadzić do ciężkiego stanu ogólnego. Warto jednocześnie zaznaczyć, że do wzrostu częstości zachorowań na zapalenie ucha środkowego u niemowląt i dzieci dochodzi ze względu na szeroką i prostą trąbkę słuchową oraz jednorodny charakter błony śluzowej.

W trakcie diagnostyki zapalenia ucha lekarz przede wszystkim zbierze dokładny wywiad chorobowy. Ze względu na wirusową etiologię ryzyko rozwoju infekcji jest większe u dzieci przebywających w żłobkach czy przedszkolach. Zapalenie ucha może być również wynikiem mechanicznego urazu w obrębie kanału słuchowego zewnętrznego. Każdego rodzaju rana może bowiem ulec bakteryjnemu nadkażeniu. W dalszej kolejności niezbędne może okazać się badanie otoskopowe, czyli wziernikowanie ucha. W trakcie tego rodzaju badania lekarz ocenia za pomocą specjalnego przyrządu (otoskopu) stan przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błony bębenkowej.

Czytaj więcej w temacie: Uraz akustyczny ucha

Leczenie zapalenia ucha

Zapalenie ucha, ze względu na fakt, że w większości wypadków wynika z infekcji wirusowej, leczymy przede wszystkim objawowo. W tym celu stosuje się leki obniżające gorączkę, takie jak paracetamol czy działający jednocześnie przeciwzapalnie ibuprofen. Antybiotyk na zapalenie ucha stosujemy wyłączenie, gdy lekarz podejrzewa, że choroba ma podłoże bakteryjne. Lekiem pierwszego wyboru jest wówczas amoksycylina.

Szczególną postacią zapalenia ucha jest wysiękowe zapalenia ucha środkowego. Ze względu na nadmiar zbierającej się w uchu środkowym wydzieliny i wzrost ciśnienia niezbędne może się wówczas okazać nacięcie błony bębenkowej, czyli paracenteza.

Czytaj więcej w temacie: Prawidłowa pielęgnacja uszu

Lek. Krzysztof Pawlak