Charakterystyka infekcji dróg moczowych

Właściwości żurawiny

Owoce żurawiny zawierają proantocyjanidy – związki chemiczne, które uniemożliwiają bakteriom Escherichia Coli przyleganie do nabłonka pokrywającego drogi moczowe, dzięki czemu zapobiegają rozwojowi zakażenia. Żurawina powoduje także zakwaszanie moczu – obniżone pH moczu chroni przed rozwojem drobnoustrojów. W żurawinie występują witaminy: B1, B2, A, C oraz wiele związków antyoksydacyjnych, które wpływają pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy. Co ważne stosowanie żurawiny nie jest obarczone występowaniem skutków ubocznych. Na podstawie przeprowadzonych badań klinicznych wysnuto wniosek, iż przyjmowanie wyciągu z owoców żurawiny (w postaci kapsułek, tabletek lub soku) w sposób ciągły przez 6-12 miesięcy zmniejsza ryzyko nawrotów objawowego zakażenia układu moczowego. Należy także pamiętać o interakcji żurawiny z lekami, np. w trakcie leczenia acenokumarolem nie wolno spożywać produktów zawierających żurawinę z powodu nasilenia w takim przypadku działania przeciwzakrzepowego acenokumarolu.

Infekcje dróg moczowych

Infekcje układu moczowego to jedna z najczęstszych przyczyn wizyt pacjentów u lekarza. Z wyłączeniem okresu niemowlęcego zakażenie układu moczowego występuje nawet do pięćdziesięciu razy częściej u dziewczynek i kobiet. Wynika to głównie z faktu, iż kobiety posiadają krótszą cewkę moczową niż mężczyźni, co sprzyja zakażeniu.

Objawami, które towarzyszą zakażeniu układu moczowego są: dyzuria (czyli dyskomfort, ból lub pieczenie w trakcie oddawania moczu), częstomocz, bolesność w okolicy nadłonowej, nykturia (konieczność oddawania moczu w nocy) i mimowolne oddawanie moczu.

Przyczyny infekcji dróg moczowych

Powodem występowania zakażenia układu moczowego są w zdecydowanej większości bakterie. Patogenem, który odpowiada za nawet 95% przypadków infekcji (bez względu na wiek pacjentów) jest Gram-ujemna bakteria – Escherichia coli. Inne ważne z punktu epidemiologicznego bakterie powodujące zakażenie dróg moczowych to Proteus mirabilis i Klebsiella spp. Rzadkimi przyczynami tego stanu są grzyby i adenowirusy.

Istnieją czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia układu moczowego. Najważniejszym z nim jest wiek – starzenie się u mężczyzn wiąże się z upośledzeniem aktywności przeciwbakteryjnej wydzieliny gruczołu krokowego, natomiast u kobiet po menopauzie zmienia się fizjologiczną flora pochwy i sromu – co w obu przypadkach sprzyja pojawieniu się infekcji. Wśród innych przyczyn możemy wymienić także: kamicę moczową, zabiegi urologiczne, cewnikowanie pęcherza moczowego, stosowanie leków immunosupresyjnych oraz cukrzycę.

Leczenie infekcji dróg moczowych

Po zgłoszeniu się do lekarza i zebraniu przez niego dokładnego wywiadu włączane są leki. Lekami pierwszego wyboru w niepowikłanym, nawracającym zapaleniu pęcherza moczowego są: nitrofurantoina (100 mg doustnie, 2 razy dziennie przez 5 dni), furazydyna (50 mg doustnie, 4 razy dziennie), kotrimoksazol (960 mg doustnie, 2 razy dziennie przez 3 dni), trimetoprim (100 mg doustnie, 2 razy dziennie przez 3-5 dni) i fosfomycyna (3000 mg doustnie, jednorazowo). Lekarz dobiera jeden z wymienionych wyżej leków w sposób empiryczny – na postawie zebranych danych klinicznych wybiera antybiotyk działający na drobnoustrój, który najbardziej prawdopodobnie wywołał infekcję.

Zdarza się, że w celu zaspokojenia własnej ciekawości okresowo wykonujemy badania laboratoryjne moczu. Czasem wynik takiego badania może wskazywać na obecność bakterii w moczu, mimo braku występujących objawów ze strony układu moczowego. W takim przypadku należy pamiętać, że stan ten nie stanowi wskazania do leczenia przeciwdrobnoustrojowego. Wyjątkiem od tej reguły jest bezobjawowy bakteriomocz u ciężarnych (zwiększa się wtedy ryzyko porodu przedwczesnego) i planowany zabieg urologiczny.

Profilaktyka nawrotów infekcji dróg moczowych

W celu profilaktyki przed kolejnymi nawrotami zakażenia dróg moczowych, należy zwiększyć objętość wypijanych płynów – minimum 2 litry wody dziennie, oddawać mocz niezwłocznie po wystąpieniu parcia, tuż przed snem oraz bezpośrednio po stosunku płciowym. Korzystne jest także unikanie kąpieli bąbelkowych oraz stosowania środków chemicznych do kąpieli. Codzienna suplementacja w trakcie i po infekcji dróg moczowych soku żurawinowego lub tabletek zawierających wyciąg z owoców żurawiny jest bardzo skuteczna w profilaktyce nawrotów infekcji dróg moczowych. Warto pamiętać, że badania obrazowe układu moczowego oraz posiew moczu wykonuje się dopiero, gdy objawy zakażenia dróg moczowych nie ustępują w trakcie leczenia lub nawracają w przeciągu kliku tygodni.

Lek. Tomasz Waszak