Do czego może doprowadzić zakażenie baterią Helicobacter pylori?

Zakażenia Helicobacter pylori – czy to częsty problem?

Zakażenie Helicobacter pylori to bardzo powszechny problem. Ocenia się, że patogen znajdziemy w błonie śluzowej żołądka ponad połowy populacji. Do zakażenia dochodzi jedynie drogą pokarmową, a miejscem rozwoju bakterii staje się właśnie błona śluzowa żołądka i śluz przez nią produkowany.

Kolonizacja w pierwszej kolejności obejmuje część przedodwziernikową żołądka, czyli bliższą dwunastnicy, ale z czasem rozprzestrzenia się na cały żołądek. Kolonizacja bakteriami Helicobacter pylori skutkuje wystąpieniem stanu zapalnego błony śluzowej żołądka, co z kolei prowadzi do wzmożenia wydzielania kwasu solnego.

Jak zdiagnozować zakażenie Helicobacter pylori?

Niezależnie od metody diagnostyki zakażenia bakterią Helicobacter pylori, aby badanie było wiarygodne, przez miesiąc przed nim pacjent nie powinien zażywać antybiotyków i preparatów bizmutu, a przez dwa tygodnie przed badaniem także leków z grupy inhibitorów pompy protonowej, takich jak omeprazol.

Najczęstszym badaniem, podczas którego wykrywa się zakażenie bakterią Helicobacter pylori, jest gastroskopia z testem ureazowym. Polega on na umieszczeniu wycinka błony śluzowej pobranego podczas endoskopii na płytce ze wskaźnikiem barwnym. Pod wpływem obecności enzymów bakteryjnych dochodzi do zmiany koloru barwnika.

Oprócz gastroskopii w diagnostyce zakażeń bakterią Helicobacter pylori mamy również do dyspozycji szereg testów nieinwazyjnych, takich jak wykrywanie antygenów bakteryjnych w próbce kału czy testy serologiczne z krwi, choć należy pamiętać, że dodatni wynik tych drugich może również świadczyć o przebytym zakażeniu, a wcale nie o aktualnym.

Jakie schorzenia są związane z zakażeniem Helicobacter pylori?

Jak już wspomniano, w pierwszej kolejności zakażenie bakteriami Helicobacter pylori prowadzi do wystąpienia ostrego stanu zapalnego błony śluzowej żołądka. Jeśli nie zostanie ono wykryte na tym etapie i nie włączy się odpowiedniego leczenia przeciwbakteryjnego, zapalenie przechodzi w formę przewlekłą, prowadzącą do zaniku błony śluzowej i tzw. bezkwaśności, czyli zaburzenia wydzielania soku żołądkowego. Zapalenie żołądka może mieć formę zupełnie bezobjawową, a w pozostałych przypadkach zdarzają się bóle w nadbrzuszu czy nawracające zgagi.

Zakażenie Helicobacter pylori jest również przyczyną ok. 70% przypadków wystąpienia choroby wrzodowej żołądka i nawet 90% wrzodów dwunastnicy. Podstawowymi objawami choroby wrzodowej są bóle lub uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, pojawiające się po kilku godzinach po posiłkach. Mogą się one także nasilać w nocy i rano. Rozpoznanie i leczenie choroby ma na celu zapobieżenie poważnym, a czasem nawet śmiertelnym powikłaniom, takim jak krwotoki z górnego odcinka przewodu pokarmowego, perforacja, czyli przedziurawienie wrzodu, i wtórne zwężenie części żołądka.

Eradykacja Helicobacter pylori

U każdej osoby, u której na podstawie badania endoskopowego stwierdzono zakażenie Helicobacter pylori, należy przeprowadzić jego eradykację. Obecnie zalecaną formą leczenia pierwszego rzutu jest tzw. 14-dniowa terapia poczwórna, w skład której wchodzą 2 antybiotyki, czyli leki przeciwbakteryjne – najczęściej metronidazol i tetracyklina (ew. amoksycylina) i dwa leki osłaniające błonę śluzową żołądka – bizmut i inhibitor pompy protonowej (IPP). W innych przypadkach, np. przy nieskuteczności terapii 4-składnikowej, należy rozważyć zastosowanie terapii 3-składnikowej, w skład której wchodzą IPP i 2 spośród antybiotyków, takich jak metronidazol, amoksycylina i klarytromycyna. Największym problemem klinicznym jest aktualnie wzrost oporności bakterii na klarytromycynę.

Lek. Katarzyna Wiak