Sposoby na stymulację rozwoju mowy

Seplenienie, jąkanie się, zamienianie głosek czy ich niewłaściwe artykułowanie – problemy z prawidłową wymową są coraz częściej diagnozowane u dzieci. Wielu rodziców nie wie, które trudności wynikają z naturalnego rozwoju maluszka, a które wymagają odpowiedniego wsparcia i ćwiczeń – nierzadko dowiadują się tego od przedszkolnego logopedy i dopiero wtedy podejmują działania. Są jednak sposoby na to, by zapobiec pojawieniu się trudności lub złagodzić ich przebieg.

O tym pamiętaj!

1. Mówienie do dziecka

Rozmawiaj z dzieckiem, nazywaj to, co jest dookoła, zadawaj mu pytania i odpowiadaj na te, które samo stawia. To najprostszy sposób na to, by przekazać maluchowi wiedzę o świecie, stopniowo wzbogacać jego zasób słownictwa i kształtować umiejętność formułowania własnych myśli.

2. Koniec ze zdrobnieniami

Dobzie, bubu, kanapećka, helbatka, łózio, rącki... Nie, to nie słowa maluszka, ale jego dorosłych opiekunów! Bardzo często mówiąc do dziecka, zdrobniamy słowa, spieszczamy wyrazy, a nawet zaczynamy seplenić i zniekształcać głoski. To duży błąd – słyszy ono naszą wymowę i zaczyna powtarzać z błędami.

3. Różnorodność posiłków

Wraz z rozszerzaniem diety malucha powinny pojawić się w jego menu posiłki o zróżnicowanej strukturze i wielkości poszczególnych składników. Gryzienie i żucie jest bowiem znakomitym przygotowaniem aparatu mowy do artykułowania różnych głosek i rozwijania sprawności mięśni warg i języka.

4. Baw się i ćwicz buzię

Gimnastyka buzi i języka powinna być codziennym punktem dnia każdego malucha. I wcale nie chodzi o zorganizowane zajęcia – ćwicz z maluchem poprzez zabawę. Róbcie śmieszne miny, próbujcie gwizdać, dmuchajcie na przedmioty przez rurkę i bez niej, próbujcie dotknąć językiem czubka nosa i brody lub policzcie nim zęby. Świetnym ćwiczeniem jest też naśladowanie różnych odgłosów, a nawet... wylizywanie talerzyka!

5. Technologia? Tak, ale z umiarem

Urządzenia cyfrowe stymulują prawą półkulę mózgową, odpowiedzialną m.in. za odbiór i przetwarzanie bodźców dźwiękowych oraz obrazowych. Im więcej dziecko korzysta z tabletu czy smartfona, tym bardziej „cierpi” jego lewa półkula mózgu, która decyduje m.in. o odbieraniu i tworzeniu języka. Inaczej mówiąc – przewaga bodźców prawopółkulowych powoduje zaburzenie, opóźnienie naturalnego rozwoju mowy. Do drugiego roku życia maluszek nie powinien w ogóle korzystać z urządzeń cyfrowych i oglądać telewizji!

6. Czytania nigdy dość

Im więcej przeczytanych książek, tym więcej usłyszanych słów, które zostaną w głowie dziecka i jego prywatnym słowniku. Ponadto książki uczą poprawności wypowiadania się, dają swobodę wymowy, pomagają w wyrażaniu myśli i uczuć, rozwijaniu łatwości mówienia. Czytaj swojemu dziecku każdego dnia – wystarczy 20 minut przed snem. Sam też nie unikaj lektury – dobry przykład to najlepsza zachęta do późniejszej samodzielnej lektury.

7. Poprawiaj umiejętnie

Poprawiaj dziecko, ale nie wprost i poprzez podkreślanie błędów – powtarzaj nieprawidłowo wypowiedziane zdania i wyrazy w odpowiedniej formie. Przykładowo jeśli dziecko pyta „Którego jest godzina?”, zamiast mówić, że powiedziało źle, powtórz „Która jest godzina? Za pięć piąta”. W ten sposób usłyszy poprawną formę, ale nie zostanie skrytykowane.

Kiedy do logopedy?

Jeśli coś cię niepokoi w wymowie dziecka i czujesz, że potrzebna jest konsultacja specjalisty, nie wahaj się ani chwili – lepiej zapytać i dowiedzieć się, co robić, niż obudzić się, gdy problem będzie już mocno rozwinięty. Z pewnością należy udać się na konsultację logopedyczną jeżeli:

• roczne dziecko nie wypowiada nawet tych najprostszych słów jak baba, bobo, papa
• mowy trzylatka nie rozumie nikt z jego otoczenia,
• podczas mówienia dziecko wsuwa język między zęby,
• masz wrażenie, że maluch mówi przez nos lub słyszy nieprawidłowo,
• dziecko zamienia głoski, mówi np. palon zamiast balon czy tanapta zamiast kanapka
• starszak (5.- 6. r. ż) nie wymawia jeszcze prawidłowo głosek sz, cz, dż, nie próbuje też wymawiać głoski r
• uczeń pierwszej klasy ma spore problemy z nauką czytania i pisania.

Logopeda sprawdzi, czy zauważone trudności wynikają z naturalnego rozwoju, czy też wymagają terapii, pomoże w dobraniu odpowiednich ćwiczeń i nakreśli kierunek działania. Wystarczy 10-15 minut ćwiczeń dziennie, by zauważyć postępy i wspomóc dziecko w pokonaniu jego trudności.