Podpowiadamy, jak odczytać wyniki badań morfologii krwi, cholesterolu i prób wątrobowych

Interpretacja morfologii krwi – jak odczytań wyniki badań krwi?

Trzy bardzo ważne parametry, oceniane wspólnie, to RBC, HGB oraz HCT. Ich spadek poniżej normy sugeruje anemię. Może być ona następstwem krwotoku bądź niedoborów żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego. Parametry te mogą być również obniżone w przypadku chorób nerek czy układu pokarmowego, a nawet chorób nowotworowych. Ich podwyższenie występuje rzadko, najczęściej jako efekt przetoczeń preparatów krwi, chorób układu krwiotwórczego (czerwienica prawdziwa) lub odwodnienia (np. wskutek silnej biegunki).

Norma erytrocytów (RBC):

• u kobiet to 3,5-5,2 M/µL,
• u mężczyzn 4,2–5,4 M/µl.

Norma hemoglobiny (HGB):

• u kobiet to 12-16 g/dl,
• u mężczyzn 14-18 g/dl.

Norma hematokrytu (HCT):

• u kobiet to 37-47%,
• u mężczyzn 40-54%.

MCV (ang. Mean Corpuscular Volume) oznacza średnią objętość krwinki czerwonej. Norma to 82-92 fl. Wartość wzrasta w przypadku anemii spowodowanej niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Anemia będąca skutkiem braku żelaza powoduje spadek tej wartości.

Norma MCH (ang. Mean Corpuscular Hemoglobine) to 27-31 pg. Natomiast norma MCHC (ang. Mean Corpuscular Hemoglobine Concentration) to 32-36 g/dl. Parametry te służą do oceny średniej masy i średniego stężenia hemoglobiny w krwince czerwonej. Ich spadek towarzyszyć może anemii, nadużywaniu alkoholu, zaburzeniom syntezy hemu lub zaburzeniom utylizacji żelaza. Wzrost MCH i MCHC występuje rzadko, zwykle w przypadkach anemii spowodowanej niedoborem witaminy B12 oraz sferocytozy wrodzonej. MCHC dodatkowo może ulegać podwyższeniu w trakcie miesiączki i ciąży.

WBC (ang. White Blood Cell) to ilość krwinek białych, które są odpowiedzialne za obronę organizmu przed zakażeniami. Ich norma to 4-10 tys./µl. Ilość wzrasta w przypadku infekcji, rzadziej z powodu chorób autoagresywnych (toczeń) albo nowotworowych (białaczki). Spadek następuje w trakcie stosowania chemioterapeutyków (leczenie nowotworów) lub w wyniku chorób szpiku kostnego (aplazja szpiku).

PLT (ang. Platelets) to płytki krwi. Tutaj norma to 150-400 tys./µl. Ich gwałtowny spadek oznacza duże problemy z krzepliwością krwi. Następuje on zwykle w wyniku chorób szpiku (aplazja) lub stosowania niektórych leków (np. heparyn). Wzrost (czyli nadpłytkowość) może być efektem stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, ale także groźnych chorób, takich jak nadpłytkowość samoistna (rodzaj nowotworu).

Lipidogram – jak odczytać wyniki badań cholesterolu

Wyniki badań cholesterolu to kolejne bardzo popularne i ważne badanie laboratoryjne. Najczęściej zlecany jest cały panel badań cholesterolu pod postacią tzw. lipidogramu. Jak odczytywać ten rodzaj badań krwi?

Cholesterol LDL to tzw. „zły cholesterol”. Norma to <115 mg%. Jego nadmiar odkłada się w naszych naczyniach krwionośnych i może doprowadzić do bardzo groźnej miażdżycy. Jest to także główna przyczyna zawałów serca i udarów mózgu. Z drugiej strony bardzo niski wynik (poniżej 40 mg%) również ma nieprzyjemne następstwa. Może powodować np. pojawianie się owrzodzeń albo opóźniać gojenie się ran.

Cholesterol HDL chroni nas przed chorobami układu krążenia. Norma u kobiet to >50 mg%, a u mężczyzn >40 mg%. Przepływając naczyniami, cholesterol HDL „zbiera” złogi cholesterolu LDL, zapobiegając rozwojowi miażdżycy.

Norma cholesterolu całkowitego to <190 mg%. Jest to jeden z głównych parametrów tablicy SCORE, oceniającej ryzyko zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Udowodniono, że wynik powyżej 190 jest bardzo niekorzystny i znacząco zwiększa ryzyko zawałów i udarów.

Wyniki prób wątrobowych - jak odczytać wyniki krwi?

Na tzw. próby wątrobowe składają się dwa enzymy wątrobowe, których wzrost może oznaczać poważne problemy zdrowotne. Są to ALAT (aminotransferaza alaninowa) i ASPAT (aminotransferaza asparginowa). Ich norma wynosi <40 U/L. Wzrost do około 120 U/L zwykle nie oznacza groźnych chorób. Może wiązać się np. ze spożyciem umiarkowanej ilości alkoholu. Jeżeli jednak wynik badań przekracza trzykrotność normy, należy zacząć szukać przyczyny. Mogą to być bowiem poważne choroby wirusowe wątroby (WZW typu B lub C) albo mechaniczne uszkodzenia (np. kamica pęcherzyka żółciowego). Takiego wyniku badań krwi nie można bagatelizować, bowiem uszkodzenie wątroby może doprowadzić nawet do śmierci.

Krzysztof Pawlak