Czym charakteryzuje się odwodnienie?

Czym jest odwodnienie organizmu?

Odwodnienie to stan, w efekcie którego dochodzi do niedoboru wody w organizmie. Zbliża się lato, a z nim napływ upałów. Wysokie temperatury (szczególnie powyżej 30 stopni) sprzyjają odwodnieniu naszych organizmów. Ciało ludzkie w mniej więcej 65% (w przypadku noworodków nawet w 80%) składa się z wody, dzięki której zapewnione jest nasze codzienne, prawidłowe funkcjonowanie. Dlatego odpowiednie nawodnienie organizmu w okresie letnim powinno być naszym priorytetem.

Jakie są objawy odwodnienia?

Pierwsze objawy odwodnienia to przede wszystkim bóle głowy, wzmożone pragnienie, mniejsza ilość oraz rzadsze oddawanie moczu, senność, utrata łaknienia, a także suchość śluzówek w obrębie jamy ustnej. W przypadku, gdy dochodzi do dalszej utraty płynów, mogą pojawić się objawy, takie jak tachykardia (przyspieszona akcja serca), utrata elastyczności skóry (przesuszenie skóry) i trudności w utrzymaniu koncentracji.

W skrajnych przypadkach może dochodzić do stopniowego spadku ciśnienia tętniczego krwi, szczególnie w pozycji stojącej, wystąpienia napadów drgawkowych, a nawet utraty przytomności.

Jak uniknąć nadmiernej utraty wody z organizmu?

Aby uniknąć odwodnienia, warto pozostać w domu w godzinach, w których temperatura w ciągu dnia jest najwyższa, a więc między 11.00 a 15.00. W przypadku, gdy przebywanie na zewnątrz jest konieczne, należy pamiętać o zabezpieczeniu głowy kapeluszem lub czapką z daszkiem, ubraniu się w lekkie, przewiewne stroje, poruszaniu się w obrębie cienia oraz o zabraniu ze sobą butelki wody mineralnej. Dodatkowo, gdy temperatura sięga powyżej 25 stopni, warto wybierać lekkostrawne dania oraz zwracać szczególną uwagę na źródło pochodzenia naszego pokarmu. Wysoka temperatura powoduje szybsze psucie się żywności, co może sprzyjać ryzyku występowania zatrucia pokarmowego. Objawy tego stanu, czyli wymioty i biegunka, nasilają utratę wody z organizmu.

Warto pamiętać, że latem wzrasta zapotrzebowanie na podaż płynów. Zaleca się więc bieżące nawadnianie organizmu. Wodę należy pić małymi łykami w ciągu całego dnia – zalecana dzienna objętość dla osoby dorosłej to minimum 2 litry. Jednorazowe przyjęcie dużej ilości płynów nie przynosi efektów, gdyż nadmiar wody jest na bieżąco usuwany z organizmu.

Czego należy się wystrzegać w trakcie upałów?

Gdy temperatura sięga powyżej 25 stopni, powinniśmy rozważyć zaprzestanie wykonywania długotrwałych i intensywnych ćwiczeń fizycznych – w wyniku procesu pocenia może dojść do znacznej utraty wody oraz elektrolitów. Warto wspomnieć, że w przypadku uprawiania sportu najlepiej nawadniać organizm wodą wysokozmineralizowaną, co pomoże uzupełnić także niedobór elektrolitów. Spożywanie dużej ilości alkoholu oraz kawy ma działanie odwadniające, dlatego w trakcie upałów warto je ograniczyć. Osoby starsze, które cierpią na choroby sercowo-naczyniowe (stan po zawale mięśnia sercowego, nadciśnienie lub zaburzenia rytmu serca), powinny unikać nadmiernego wysiłku fizycznego w trakcie upałów.

Jakie są objawy odwodnienia u dzieci?

Dzieci to grupa, która latem szczególnie narażona jest na odwodnienie. Rodzice powinni zwracać uwagę na zmianę zachowania dziecka – dotychczas aktywne, w przypadku utraty płynów może wykazywać zmniejszoną aktywność, rozdrażnienie lub nadmierną senność.

W skrajnych przypadkach może dochodzić do zapadnięcia ciemienia u niemowląt, wyschnięcia śluzówek w jamie ustnej, ubytku masy ciała, zapadnięcia gałek ocznych. W razie występowanie wyżej wymienionych objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu, aby ocenił stopień odwodnienia dziecka. W zależności od stanu pacjenta zlecone może zostać doustne nawadnianie w domu (odwodnienie lekkiego stopnia) bądź nawet zastosowanie nawadniania dożylnego w trakcie pobytu na oddziale szpitalnym (odwodnienie znacznego stopnia).

Lek. Tomasz Waszak