Przygotowanie organizmu do oddania krwi

Co to jest krwiodawstwo?

Krwiodawstwo to proces dobrowolnego, bezpłatnego oddawania krwi lub jej składników przez osoby zdrowe dla osób potrzebujących krwi. Pobrany materiał jest używany u pacjentów poddawanych skomplikowanym operacjom chirurgicznym, po ciężkich krwotokach oraz urazach. Jednorazowe pobranie krwi nazywamy donacją – zwykle jest to objętość 450 ml.

Jakie warunki należy spełnić, aby móc oddawać krew?

Krew może zacząć oddawać osoba zdrowa, między 18. a 60. rokiem życia, o masie ciała przynajmniej 50 kg i posiadająca dokument potwierdzający tożsamość (ze zdjęciem i numerem PESEL). Każdy chętny może zgłosić się do stacjonarnych stacji krwiodawstwa działających w większych miastach lub do mobilnych punktów poboru krwi (krwiobusy). Dochodzi tam do kwalifikacji dawcy, która polega na zebraniu wywiadu medycznego oraz przeprowadzeniu skróconego badania przedmiotowego przez lekarza. Częstość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz po ogólnej ocenie stanu zdrowia.

Przygotowanie do oddania krwi

Należy pamiętać, aby:

• przed donacją pić dużo wody i soków owocowych, a około 2 godziny przed oddaniem krwi zjeść lekki, niskotłuszczowy posiłek (np. chudy biały ser, pieczywo z powidłami),
• dobę przed badaniem nie spożywać pokarmów zawierających zbyt dużą ilością tłuszczu – po takim posiłku krew nie może zostać przebadana pod kątem występowania chorób zakaźnych u dawcy, co skutkuje jej niezakwalifikowaniem do celów leczniczych,
• nie pić alkoholu i powstrzymać się od palenia papierosów bezpośrednio przed donacją i dzień wcześniej,
• pozostać w spoczynku 30 minut oraz unikać nadmiernego wysiłku fizycznego przed oddaniem krwi.

Strach przed oddawaniem krwi

Część osób, która zamierza oddać krew, odczuwa przed tym wydarzeniem silny strach. Warto zaznaczyć, że w każdym momencie, nawet w trakcie pobierania krwi, dawca może wycofać zgodę na pobranie krwi. Nie ma jednak żadnych powodów do odczuwania niepokoju. Należy pamiętać, że oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne – na każdym etapie w stacji krwiodawstwa używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku. Wbrew obiegowej opinii oddawanie krwi nie spowoduje, że trzeba ją będzie oddawać ciągle. Nasz organizm produkuje dokładnie tyle krwi, ile potrzebuje – nie dochodzi do jej „nadprodukcji”. Do regeneracji utraconych elementów krwi wystarczy 48 godzin po donacji, w trakcie których należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu.

Kiedy nie można oddawać krwi?

Niektóre osoby, mimo tego że chętnie oddawałyby swoją krew, nie mogą tego robić z powodu niektórych stanów.

Dyskwalifikacja czasowa obejmuje między innymi okres:

• 7 dni po usunięciu zęba, wypełnieniu ubytku (założenie plomby),
• 1 miesiąc po ostatnim przyjęciu dawki doustnych retinoidów (popularne leki przeciwtrądzikowe),
• 6 miesięcy w przypadku większych operacji,
• 4 miesięcy po wykonaniu tatuażu i kolczykowania,
• 2 tygodni od wyleczenia ostrych chorób układu moczowego i pokarmowego,
• 2 lat po wyleczeniu gruźlicy.

Dyskwalifikacja stała obejmuje ludzi cierpiących na poważne choroby. Są to między innymi zaburzenia:

• układu krążenia (miażdżyca, niewydolność krążenia, stan po zawale mięśnia sercowego),
• układu krwiotwórczego (czerwienica prawdziwa, szpiczak mnogi),
• metaboliczne (nadczynność oraz niedoczynność tarczycy, cukrzyca),
• choroby zakaźne (wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, HIV).

Przywileje krwiodawców

Tytuł Honorowego Dawcy Krwi otrzymuje każda osoba, która zarejestrowała się w jednej z jednostek organizacyjnych publicznej służby krwiodawstwa i oddała bezpłatnie krew. Przywileje Honorowych Dawców Krwi reguluje ustawa. Przysługuje im:

• zwolnienie od pracy, w dniu oddawania krwi i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi,
• zwrot utraconego zarobku w dniu oddawania krwi,
• zwrot kosztów przejazdu do punktu poboru krwi,
• posiłek regeneracyjny po pobraniu krwi o wartości 4500 kilokalorii.

Tomasz Waszak