Jakie wskaźniki służą do oceny masy ciała i zawartości tkanki tłuszczowej?

BMI – podstawowy wskaźnik oceny stopnia otyłości

Wartość samej masy ciała tak naprawdę niewiele wnosi do oceny sylwetki człowieka. Jak wyobrazimy sobie dorosłego mężczyznę o masie około 90 kg? Wszystko będzie zależało od jego wzrostu – jeśli pomyślimy o osobie mierzącej 190 cm, będzie miał on normalną sylwetkę, jeśli o osobie wysokości 170 cm, wyobrazimy sobie korpulentnego mężczyznę ze sporym brzuszkiem. Podstawową metodą oceny sylwetki, a przede wszystkim stopnia nadwagi czy otyłości, jest wskaźnik BMI, który uwzględnia dwa podstawowe parametry: masę ciała i wzrost.

Czytaj więcej w temacie: Jakie typy otyłości wyróżniamy?

Jak obliczyć wskaźnik BMI?

Jest to bardzo proste – wystarczy skorzystać ze wzoru: BMI = masa ciała (w kg) / wzrost (w m)². Jeśli nie mamy pod ręką kartki czy kalkulatora, można także skorzystać z wielu stron internetowych, gdzie po wpisaniu wartości masy ciała i wzrostu wyświetla nam się wartość BMI. Prawidłowe BMI (norma BMI) mieści się w zakresie 18,5-24,9 kg/m². Każda wartość poniżej 18,5 kg/m² oznacza niebezpieczną dla zdrowia i życia niedowagę. Wiele osób zastanawia się z kolei – ile to nadwaga? Nadwaga to wartości BMI między 25 a 29,9 kg/m², a od 30 kg/m² mamy do czynienia z otyłością, przy czym do 34,9 kg/m² jest to otyłość I stopnia, do 39,9 kg/m² – II stopnia, a od 40 kg/m² –III stopnia.

Warto zaznaczyć, że tabela BMI jest wskaźnikiem służącym do oceny sylwetki u osób dorosłych. U dzieci w tym celu korzystamy z siatek centylowych, uwzględniających płeć, masę ciała i wzrost. Na tej podstawie można ocenić, jak wypada masa ciała czy wzrost naszego dziecka na tle wartości swoich rówieśników. Pamiętajmy także, że wskaźnik BMI nie może być obliczany u kobiet w ciąży, ponieważ nie odzwierciedla on wówczas realnej sylwetki. U kobiety spodziewającej się dziecka można natomiast na podstawie wartości BMI sprzed ciąży obliczać wskazany przyrost masy ciała w jej trakcie.

Czytaj więcej w temacie: Otyłość - aktualnie jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych

Pomiar grubości fałdów skórno-tłuszczowych i obwodów talii i bioder

Innymi prostymi metodami oceny stopnia otyłości jest pomiar obwodów talii i bioder oraz grubości fałdów skórno-tłuszczowych. Te pierwsze możemy obliczyć nawet w domowym zaciszu, wystarczy nam miara krawiecka. Obwód talii mierzymy mniej więcej na wysokości pępka, a obwód bioder w ich najszerszym miejscu. Na tej podstawie można wyliczyć tzw. wskaźnik WHR, czyli wskaźnik talia–biodro, przez podzielenie wartości obwodu talii przez wartość obwodu bioder. Jeśli wartość wskaźnika WHR jest większa lub równa 0,8 u kobiet i 1,0 u mężczyzn ze zbyt wysoką masą ciała, mamy do czynienia z otyłością brzuszną, czyli androidalną, związaną z większym ryzykiem powikłań metabolicznych. Jeśli natomiast u osób ze zbyt wysoką masą ciała wartość WHR jest niższa od 0,8 u kobiet i 1,0 u mężczyzn, oznacza to, że mamy do czynienia z otyłością pośladkową-udową, czyli gynoidalną, niosącą mniejsze ryzyko metaboliczne.

Do pomiarów grubości fałdów skórno-mięśniowych potrzebne są specjalne przyrządy, nazywane fałdomierzami. Możemy je spotkać w poradniach zajmujących się leczeniem otyłości i chorób metabolicznych. Dokonuje się tam pomiarów fałdów brzusznych, fałdów na ramionach czy pod łopatkami.

Czytaj więcej w temacie: Ćwiczenia dla otyłych

DEXA – metoda stosowana nie tylko w diagnostyce osteoporozy

Badanie DEXA, fachowo nazywane rentgenowską absorpcjometrią podwójnej energii, kojarzone jest przez pacjentów, którzy musieli mieć je wykonane, przede wszystkim z diagnostyką osteoporozy. Badanie opiera się na pomiarze różnicy pochłaniania energii przez tkankę kostną i tkanki miękkie, w tym tkankę tłuszczową. W ten sposób możliwa jest ocena zawartości tkanki tłuszczowej i rozpoznanie otyłości trzewnej, czyli otłuszczenia narządów wewnętrznych. Jest to bardzo niebezpieczne zjawisko, ponieważ u osób z tą przypadłością wartości BMI są najczęściej prawidłowe, a rozwój tego typu otyłości prowadzi do poważnych powikłań metabolicznych i sercowo-naczyniowych. Badanie to jest jednak trudno dostępne i drogie, dlatego wykonuje się je rzadko.

Czytaj więcej w temacie: Ile rzeczywiście można schudnąć w miesiąc?

BIA – metoda oceny składu ciała

BIA, czyli metoda pomiaru oporu elektrycznego (impedancji) tkanek, to powszechne badanie, które wykonuje się nie tylko w szpitalach, ale także podczas konsultacji dietetycznych czy na siłowniach. Przeprowadza się je w pozycji stojącej na specjalnej wadze, zawierającej elektrody, lub w pozycji leżącej na macie. Metoda ta pozwala ocenić zawartość tkanki tłuszczowej w naszym organizmie. Wyniki cechuje powtarzalność, dlatego jest to doskonałe badanie do obserwacji zmian składu ciała, np. podczas procesu odchudzania.

BIA to badanie bezbolesne i nieinwazyjne, ale wymaga przygotowania. Najlepiej, żeby było przeprowadzane na czczo, tak by pokarm i woda przez nas spożyte nie wpływały na wynik. Jeśli nie ma takiej możliwości, to dąży się do tego, aby od poprzedniego posiłku upłynęły co najmniej 4 godziny. Na 12 godzin przed badaniem należy także nie wykonywać forsownych ćwiczeń, spożywać alkoholu czy przyjmować leków moczopędnych.

Czytaj więcej w temacie: Odżywianie intuicyjne