Wskazania, przebieg i powikłania zabiegów wycięcia migdałków

Czym właściwie są migdałki?

Migdałki to skupiska tkanki chłonnej, która bierze udział w procesach odpornościowych organizmu. Współtworzą tzw. pierścień gardłowy Waldeyera, czyli układ chłonny gardła. Należą do niego migdałek gardłowy („trzeci” migdał), parzyste migdałki podniebienne i trąbkowe oraz migdałek językowy.

Migdałki stanowią pierwszą barierę odpornościową organizmu, w sytuacji wnikania do niego różnych drobnoustrojów drogą oddechową czy pokarmową. Niestety wskutek częstych infekcji może dochodzić do przerastania tkanki.

Dlaczego wykonywane są zabiegi wycięcia migdałków?

Wykonuje się dwa rodzaje zabiegów usunięcia migdałków: adenotomię, polegającą na usunięciu migdałka gardłowego, i tonsillektomię, polegającą na usunięciu migdałków podniebiennych. Do zabiegu adenotomii kwalifikuje się osoby, głównie dzieci, u których przerost „trzeciego migdałka” powoduje zaburzenia oddechowe, skutkujące koniecznością oddychania przez usta. Niestety przy wspomnianym przeroście pacjenci często chrapią, a także obserwuje się u nich nawracające infekcje dróg oddechowych i zapaleń ucha środkowego. Wszystkie te stany stanowią wskazanie do przeprowadzenia adenotomii. Laryngolodzy zalecają jednak, aby u dzieci z zabiegiem odczekać do ukończenia przez nie 2. roku życia, ponieważ do tego czasu migdałek gardłowy pełni istotną funkcję w procesach odpornościowych organizmu.

Zabieg tonsillektomii wykonuje się przede wszystkim z powodu nawracających zapaleń migdałków podniebiennych. Drobnoustroje, które zalegają w ich kryptach, mogą stać się także przyczyną chorób zapalnych innych narządów, takich jak stawy, nerki czy serce. Zabieg wykonuje się także w sytuacji, gdy znacząco przerośnięte migdałki utrudniają mowę, połykanie pokarmu czy oddychanie.

Na czym polegają zabiegi usunięcia migdałków?

Zabiegi zarówno adenotomii, jak i tonsillektomii wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. To drugie preferuje się u dzieci, choć obserwuje się także coraz większy odsetek takiej formy znieczulenia u dorosłych. Zabiegi czasem wiążą się z utratą stosunkowo dużej (zwłaszcza z perspektywy pacjenta) ilości krwi, co może powodować stres i reakcje lękowe przy znieczuleniu miejscowym, co znacząco utrudnia dokładną ocenę pola operacyjnego.

Przebieg samych zabiegów jest bardzo prosty i w skrócie polega na ścięciu tkanki migdałka za pomocą tzw. adenotomu w przypadku adenotomii i wyłuszczeniu migdałków podniebiennych w przypadku tonsillektomii.

Czy usunięcie migdałków jest bezpieczne?

Zabiegi adenotomii i tonsillektomii, jak wszystkie interwencje chirurgiczne, wiążą się z ryzykiem powikłań. Od czasu do czasu słyszymy w mediach doniesienia o śmierci pacjenta, który przeszedł tego typu zabieg. Pamiętajmy jednak, że takie powikłania są niezwykle rzadkie. Dostosowanie się do po zabiegowych zaleceń lekarskich pozwala zminimalizować ryzyko komplikacji. Po adenotomii czy tonsillektomii chory powinien przez przynajmniej dobę pozostać w szpitalu, by istniała możliwość szybkiej reakcji w razie ewentualnego krwotoku. Początkowo pacjent powinien przyjmować zimne płyny i pokarmy półpłynne, a następnie można powoli wdrażać dietę lekkostrawną.

Czytaj więcej w temacie: Dieta przy zapaleniu trzustki

Najpoważniejsze potencjalne powikłania wspomnianych zabiegów to krwawienie lub krwotok, który z reguły wskazuje na jedynie częściowe, a nie całkowite usunięcie tkanki migdałka. Dużo rzadziej może dojść do przypadkowego uszkodzenia innych struktur, takich jak tylna ściana gardła. Jeśli migdałki, zwłaszcza podniebienne, były przerośnięte do sporych rozmiarów, chory może początkowo skarżyć się na trudności w połykaniu czy mówieniu – organizm jednak szybko przyzwyczaja się do nowych warunków anatomicznych, a problemy te ustępują.

Lek. Katarzyna Wiak