O czym może świadczyć podwyższone stężenie białka CRP we krwi?

Czym jest białko CRP?

Białko CRP, czyli białko C-reaktywne, to jedna z glikoprotein produkowanych w wątrobie pod wpływem obecnych w organizmie mediatorów stanu zapalnego. Może być ono wytwarzane również w obrębie zmienionych miażdżycowo ścian tętnic. Oznacza to, że białko CRP jest wykładnikiem obecności stanu zapalnego. Jego wartość może wzrosnąć nawet 1000-krotnie w ciągu 24-48 godzin.

Białko CRP oznacza się w surowicy krwi, a wynik otrzymuje się już po kilkunastu minutach. Ocenia się, że górna norma stężenia CRP to 5 mg/l, a dolna praktycznie nie istnieje. Pamiętajmy jednak, że każde laboratorium cechuje inna czułość wykonywanych badań, więc do oceny wyniku badania CRP należy zawsze podchodzić indywidualnie, zgodnie z normami danej placówki.

Kiedy wykonuje się badanie CRP?

Oznaczenie stężenia białka CRP jest jednym z częściej zlecanych przez lekarzy badań laboratoryjnych. Oczywiście pacjent może wykonać je także bez skierowania. Wówczas koszt badania CRP waha się w granicach 10-15 zł. Wykonuje się je celem potwierdzenia podejrzenia obecności stanu zapalnego w organizmie. Jednocześnie, ze względu na dużą czułość badania, jego okresowe powtarzanie służy monitorowaniu stanu zdrowia i ocenie, czy leczenie jest skuteczne (spadek wartości CRP), czy stan zapalny się zaostrza (wzrost wartości CRP). Ma to szczególne znaczenie u pacjentów hospitalizowanych, będących w ciężkim stanie, u których dobór właściwego leczenia ma kluczowe znaczenie dla dalszego rokowania, a także u pacjentów z chorobami reumatologicznymi, u których zmiany stężenia białka CRP odzwierciedlają nasilenie choroby podstawowej. Dodatkowo oznaczenie jego stężenia może służyć ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego.

O czym świadczy podwyższona wartość CRP?

Wynik badania CRP powyżej górnej granicy normy, ale poniżej 10 mg/l wskazuje na stan zapalny o niewielkim nasileniu, np. w przebiegu chorób sercowo-naczyniowych związanych z obecnością miażdżycy tętnic. Podobne wartości mogą występować także u nałogowych palaczy, w starszym wieku, u pacjentów z nadwagą i otyłością, u ciężarnych czy podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej. Wynik wyższy niż 10 mg/l wskazuje natomiast na obecność reakcji zapalnej, najczęściej spowodowanej zakażeniem.

Podwyższona wartość CRP nie tylko wskazuje na obecność zakażenia, ale także na podstawie konkretnych wyników można wysunąć podejrzenie co do przyczyny infekcji. Wartości poniżej 40 mg/l wskazują na pochodzenie wirusowe, a wyższe na bakteryjne. CRP może osiągać wartości nawet wyższe niż 500 mg/l. W takich sytuacjach mamy do czynienia z ciężkimi zakażeniami bakteryjnymi, można zaobserwować je również u pacjentów oparzonych.

Wyniki badania CRP wyższe niż 10 mg/l mogą wystąpić także u pacjentów z układowymi chorobami tkanki łącznej, np. reumatoidalnym zapaleniem stawów czy zapaleniem wielomięśniowym, u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit, np. chorobą Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, a także u chorych z ostrym zapaleniem trzustki, zawałem serca czy nowotworami złośliwymi. Obserwuje się je również u pacjentów bezpośrednio po urazach czy po zabiegach operacyjnych.

Lek. Krzysztof Pawlak