Zabezpieczenie przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze

Jak usunąć kleszcza?

Usuwać czy nie usuwać? To częste pytanie, które zadają sobie osoby zaatakowane przez kleszcza. Pojawia się ono również hipotetycznie, na wypadek, gdyby takie zdarzenie miało miejsce. Oczywiście konieczne jest wyciągnięcie kleszcza z uwagi na duże ryzyko, jakie wiąże się z jego ukąszeniem. Jeśli już zauważymy, że zostaliśmy zaatakowani przez kleszcza pod żadnym pozorem nie należy smarować kleszcza benzyną, kremami czy też alkoholem, bowiem może to doprowadzić do wydalenia przez niego szkodliwych substancji bezpośrednio do naszego organizmu.

Wyciąganie kleszczy najlepiej przeprowadza się wykorzystując do tego celu zakrzywioną pęsetę lub za pomocą specjalnych narzędzi do usuwania kleszczy. W pierwszym etapie, należy chwycić narzędziem (pęsetą) kleszcza za główkę i ruchem prostopadłym pociągnąć do góry. Należy to zrobić w taki sposób, aby nie dopuścić do pozostawienia fragmentów kleszcza w skórze. Jeśli mamy wątpliwości co do tego, czy usunęliśmy całego kleszcza, aby uniknąć ewentualnych powikłań, należy zgłosić się do lekarza chirurga.

Choroby odkleszczowe

Oczywiście strach przed ukąszeniem przez kleszcza związany jest z ryzykiem przeniesienia tak zwanej choroby odkleszczowej. Zaliczamy do nich między innymi boreliozę z Lyme oraz odkleszczowe zapalenie mózgu.

Borelioza z Lyme jest chorobą, którą wywołują bakterie Borrelia przenoszone przez kleszcze. Objawy boreliozy mogą być różne – początkowo mogą występować nawet popularne symptomy grypopodobne. Koniecznie należy obserwować swoją skórę, bowiem nawet do miesiąca czasu od ukąszenia przez kleszcza może występować rumień o kształcie pierścienia, dobrze odgraniczony, nie swędzący oraz niebolesny. Pojawienie się rumienia pełzającego jest wskazaniem do zastosowania antybiotykoterapii. Kolejne symptomy mogą wystąpić nawet w kilka miesięcy po ukąszeniu przez kleszcza – dotyczy to objawów ze strony układu krążenia, układu nerwowego czy kostno-stawowego. Zaprzeczenie pacjenta o ukąszenia przez kleszcza nie jest wskazaniem do odstąpienia od diagnostyki w kierunku boreliozy u pacjenta z charakterystycznymi objawami – w takiej sytuacji konieczne jest wykonanie badań serologicznych.

Odkleszczowe zapalenie mózgu

W odróżnieniu od boreliozy, odkleszczowe zapalenie mózgu powodowane jest przez wirusy, które przenoszone są właśnie przez kleszcze. Objawy również pojawiają się znacznie szybciej, niż w przypadku boreliozy z Lyme – zazwyczaj do dwóch tygodni od czasu ukąszenia przez kleszcza. Początkowe symptomy zazwyczaj przypominają zakażenie górnych dróg oddechowych, chorzy zgłaszają rozbicie, gorsze samopoczucie, ból głowy, nudności czy wymioty. Objawy te zazwyczaj trwają do 7 dni. Po tym czasie może dojść do wystąpienia objawów neurologicznych odkleszczowego zapalenia mózgu, które najczęściej przebiegają pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W ciężkiej postaci może dojść do objawów zapalenia mózgu z uszkodzeniem jego struktur włącznie. Leczenie przebiega w warunkach szpitalnych.

Środki na kleszcze

Przed kleszczami konieczna jest ochrona. Z uwagi na małe rozmiary tych pajęczaków nie zawsze „przejrzenie” skóry po spacerze w lesie czy łące jest wystarczającym rozwiązaniem. Ukąszenie przez zainfekowanego kleszcza zwiększa ryzyko rozwoju chorób odkleszczowych. Między innymi dlatego warto zaopatrzyć się w środki na kleszcze, które dostępne są w aptekach. Najczęściej mają one formę żelu, maści lub sprayu. Koniecznie kupuj środki tylko z pewnego źródła. Pamiętajmy jednak, że nie zawsze jest możliwe dotarcie do wszystkich obszarów ciała – na przykład do skóry owłosionej głowy. W tym wypadku doskonale sprawdza się medyczne stwierdzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć”. Pamiętajmy zatem o właściwym zabezpieczeniu naszego ciała przed wyjściem do miejsc, gdzie mogą bytować kleszcze. Oprócz używania preparatów przeciw kleszczom najlepiej nosić ubrania, które nie odsłaniają dużych powierzchni ciała. Warto stosować też specjalne środki u zwierząt – psów i kotów (preparaty tylko do użytku weterynaryjnego).

Mateusz Nawrocki