Paluch koślawy – co warto o nim wiedzieć?

Czym są haluksy?

Haluks (często nazywany paluchem koślawym) to schorzenie powodujące deformację palucha stopy. Deformacja ta polega dokładniej na podwichnięciu stawu śródstopnopaliczkowego w obrębie pierwszego palca stopy. Powoduje to problemy z poruszaniem się, zaburza codzienne funkcjonowanie oraz podejmowanie aktywności fizycznej. Poza dolegliwościami bólowymi stanowi także defekt kosmetyczny.

Jakie czynniki predysponują do powstawania haluksów?

Haluksy  występują przeważnie u kobiet. Ma to związek głównie z rodzajem obuwia stosowanego na co dzień. Noszenie wysokich obcasów z wąskimi czubkami powoduje powstanie nieprawidłowych sił nacisku w obrębie stopy, co skutkuje kierowaniem się palucha „do wewnątrz” i powstaniem zgrubienia na przyśrodkowej stronie stopy. U mężczyzn natomiast występowanie haluksów jest związane przede wszystkim z nadwagą oraz płaskostopiem. W przypadku obu płci nie możemy także zapominać o roli czynników genetycznych. Jeśli problem haluksów dotyczył naszych rodziców lub dziadków, musimy zwracać szczególną uwagę na jakość noszonego przez nas obuwia.

Czytaj więcej w temacie: Choroby reumatyczne - przyczyny, objawy, leczenie

Jakie buty na haluksy?

Leczenie zachowawcze rozpoczynamy od całkowitej rezygnacji z butów na wysokim obcasie oraz posiadających spiczaste czubki. Wygodne, prawidłowo dopasowane obuwie sprzyja stabilizacji mięśni oraz więzadeł stóp, co zapobiega dalszemu rozwojowi haluksów. W sklepach dostępne są także specjalne wkładki na haluksy – są to wkładki ortopedyczne, które mają za zadanie uniesienie łuku poprzecznego stopy. Dzięki temu prawidłowo rozkładany jest nacisk stopy na podłoże, a stopa ma trzy punkty oparcia (pięta, pierwsza oraz piąta kość śródstopia). Zastosowanie wkładek redukuje dolegliwości bólowe oraz zwiększa komfort w trakcie chodzenia. Pamiętajmy, że wkładki powinny być dobierane indywidualnie! Stosowanie powszechnie dostępnych wkładek uniwersalnych może nie przynieść żadnej korzyści, a wręcz może zaszkodzić.

Jakie aparaty na haluksy należy stosować?

Problem palucha koślawego dotyczy do 30 procent populacji na świecie. Początkowo leczenie haluksów może być prowadzone metodami zachowawczymi. W sprzedaży są dostępne specjalne aparaty (zakładane na stopę chorego), których zadaniem jest utrzymanie palucha w prawidłowym położeniu. Powoduje to odwodzenie koślawego palucha, czyli zwrot w kierunku wnętrza stopy. Gdy schorzenie to dotyczy dzieci, również możliwe jest zachowawcze leczenie haluksów. W takim przypadku za pomocą wywierania odpowiedniej siły na rozwijające się kości stopy można wpływać na ich formowanie się. Używa się do tego specjalnych separatorów stosowanych na noc (umieszczane między pierwszym i drugim palcem stopy), które warunkują prawidłowe ukierunkowanie palucha stopy. Co ważne, separatory mogą być stosowane także przez dorosłych, aby opóźnić dalszy rozwój haluksów.

Czytaj więcej w temacie: Jak rozpoznać dyskopatię?

Jakie ćwiczenia na haluksy?

W rozpoczynającej się koślawości palucha skuteczne mogą okazać się ćwiczenia. Warto w tym celu udać się do fizjoterapeuty, który zaleci odpowiednie ćwiczenia oraz zaprezentuje, jak prawidłowo je wykonywać. Są to z reguły proste ćwiczenia, które po wizycie u fizjoterapeuty można samodzielnie wykonywać w domu. Zaliczają się do nich między innymi: odwodzenie palucha do strony przyśrodkowej, wciskanie palucha w podłoże przy jednoczesnym unoszeniu podstawy palucha w górę oraz ćwiczenia z użyciem taśmy. Kontrola wagi oraz aktywność fizyczna również pozytywnie wpływają na nasze stopy – należy pamiętać, aby unikać sportów, które obciążają stopy (np. bieganie).

Na koniec warto przypomnieć o tym, aby po zaobserwowaniu u siebie haluksa udać się do ortopedy na konsultację. Lekarz po dokładnym zbadaniu i zebraniu wywiadu wdroży odpowiednie leczenie. Niestety czasem zmiany są już zaawansowane na tyle, że niezbędne jest leczenie operacyjne.

Lek. Tomasz Waszak