Charakterystyka najczęstszych chorób reumatycznych

Czym jest dna moczanowa?

Dna moczanowa (podagra, artretyzm) to zapalenie stawów, które jest spowodowane wytrącaniem się kryształów kwasu moczowego w płynie stawowym. Najczęściej choroba ta występuje u mężczyzn po 40. roku życia oraz u kobiet po menopauzie. Zaostrzenie objawów nazywamy atakiem dny moczanowej. Czynnikami, które mogą wywołać ten stan, są: spożycie alkoholu lub dużej ilości pokarmu zwierającego puryny (są to m.in. produkty mięsne, szpinak, papryka), intensywny wysiłek fizyczny bądź zażycie niektórych leków (np. diuretyków pętlowych – stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego, cyklosporyny – używana u osób po przeszczepieniu narządu, kwasu acetylosalicylowego – czyli popularnej aspiryny). Nieleczony napad trwa od 10 dni do 3 tygodni, a następnie wygasa samoistnie. Stan ten może objawiać się rumieniem nad zajętym stawem, tkliwością i uczuciem ucisku zajętego stawu lub problemami z poruszaniem się. Aby zapobiec występowaniu napadów, wskazane jest zmniejszenie masy ciała (u osób z nadwagą), unikanie spożywania alkoholu, zwiększenie aktywności fizycznej oraz stosowanie diety ubogopurynowej (dozwolone są m.in. sery, makarony, orzechy laskowe, ziemniaki).

Kogo dotyczy osteoporoza?

Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, która charakteryzuje się zmniejszoną gęstości mineralną kości, w związku z czym wzrasta ryzyko złamań. Zaburzenie to dotyczy przeważnie kobiet w okresie pomenopauzalnym. Czynnikami, które sprzyjają występowaniu osteoporozy, są: zaawansowany wiek, niska masa ciała (BMI < 18 kg/m²), mała podaż wapnia w diecie, długotrwałe unieruchomienie oraz przyjmowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidy lub lekki immunosupresyjne w dużych dawkach). W grupach zwiększonego ryzyka oraz w celu potwierdzenia występowania choroby wykonuje się badanie densometryczne, które umożliwia ocenę gęstości mineralnej kości.

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą, układową chorobą tkanki łącznej, która swoje podłoże ma w mechanizmach immunologicznych o nieznanej etiologii. Charakteryzuje się ona występowaniem zapalenia symetrycznych stawów (zazwyczaj rąk i nóg), któremu towarzyszą ból oraz obrzęk. Objawem pojawiającym się w RZS jest „sztywność poranna”, czyli uczucie zesztywnienia po dłuższym odpoczynku w nocy, które trwa od 30 minut do godziny po przebudzeniu. W trakcie wieloletniego przebiegu choroby mogą wystąpić powikłania, takie jak: guzki reumatoidalne (znajdują się podskórnie oraz są niebolesne), zapalenie osierdzia, zmiany w narządzie wzroku, śródmiąższowe zapalenie nerek. Szczyt zachorowań możemy zaobserwować w czwartej i piątej dekadzie życia. Kobiety chorują 3 razy częściej niż mężczyźni. Głównym celem leczenia jest remisja kliniczna objawów.

Jakie są objawy choroby reumatycznej?

Podsumowując, należy pamiętać, że nie występuje tylko jedna choroba reumatyczna. Choroby reumatyczne to grupa chorób, które charakteryzują się występowaniem przewlekłych zmian w tkance łącznej, zwykle o podłożu autoimmunologicznym. Zazwyczaj jako objawy pacjenci podają ból oraz ograniczenie ruchomości jednego lub wielu stawów, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do ich całkowitego unieruchomienia. Są to choroby nieuleczalne – celem prowadzonej terapii jest więc spowolnienie progresji zmian oraz próba zniwelowania uciążliwych objawów.

Nie tylko choroby reumatyczne

Skolioza to rozwojowe zniekształcenie kręgosłupa oraz tułowia, które nie ma związku z chorobami reumatycznymi, czasem jednak bywa kojarzone tak przez niektórych ludzi, z uwagi na swój charakter. Dotyczy ona głównie dzieci i nasila się zwłaszcza w okresach szybkiego wzrastania kręgosłupa. Przyczyna tego schorzenia jest nieznana. O chorobie tej mówimy, gdy na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej mierzony kąt skrzywienia kręgosłupa wynosi co najmniej 10 stopni. Jeśli dochodzi do postępu skrzywienia kręgosłupa konieczne jest włączenie leczenia gorsetami korekcyjnymi. Są to zindywidualizowane sztywne „szkielety”, które należy nosić codziennie ok. 22-23 godziny w ciągu doby. Rodzice powinni także zadbać, aby po konsultacjach z doświadczonym rehabilitantem dobrać dla dziecka odpowiednie, indywidualne ćwiczenia. Niestety należy pamiętać, że nawet najlepsze ćwiczenia nie są w stanie wyprostować skrzywionego kręgosłupa i całkowicie zatrzymać narastania deformacji. Jeśli kąt skrzywienia kręgosłupa wynosi 45-50 stopni, należy rozważyć leczenie operacyjne, co pozwoli na korekcję deformacji kręgosłupa.

Lek. Tomasz Waszak