Co warto wiedzieć o błonniku witalnym?

Czym jest błonnik witalny?

Błonnikiem witalnym określa się błonnik nierozpuszczalny w wodzie. Pochodzi on z roślin, takich jak babka płesznik (Plantago psyllium) i babka jajkowata (Plantago ovale). Łupiny pozyskiwane z nasion drugiej wymienionej rośliny można spotkać również pod nazwą błonnik primvitalny. Oba rodzaje nie ulegają degradacji w układzie pokarmowym, dzięki czemu korzystnie wpływają na perystaltykę jelit oraz skrócenie pasażu jelitowego.

Co to jest plantago?

Plantago to roślina wysoce zróżnicowana, wykorzystywana w dużej mierze przemysłowo. Jej hodowla odbywa się w rejonach Morza Śródziemnego. W naszym kraju uprawiana jest rzadko, ze względu na popularność siemienia lnianego o zbliżonych właściwościach. Główną część składową plantago stanowi śluz znajdujący się w łupinie nasienia, który posiada rozpuszczalne frakcje polisacharydów, kwaśne arabinoksylany, ramnozę oraz kwas galaktouronowy. Dodatkowo w swoim składzie zawiera: białko, tłusty olej, triperteny, aukubiny oraz fitosterole.

Właściwości babki płesznik i babki jajkowatej

Babka płesznik posiada zdolność ograniczania wchłaniania tłuszczu, przyspieszenia przemiany materii oraz reguluje apetyt. Dodatkowo jej spożycie powoduje obniżenie poziomu złego cholesterolu we krwi, a także poprawę funkcjowania gospodarki węglowodanowej, co jest szczególnie ważne u osób chorych na cukrzycę. Przypisuje się jej właściwości przeciwbakteryjne, przeciwkaszlowe, moczopędne, wykrztuśne oraz przeciwbólowe. Może być stosowana także w postaci okładów ze śluzu nasion, które łagodzą atopowe zapalenie skóry, zmiany trądzikowe, a także łuszczycę.

Babka jajkowata, w porównaniu do babki płesznik, jest zdecydowanie rzadziej stosowana. Rośnie w Hiszpanii, Afryce, Indiach oraz Pakistanie. Wykazuje duże znaczenie w leczeniu ostrych zaparć i innych chorób układu pokarmowego, a także układu oddechowego.

Znaczenie błonnika witalnego w prewencji chorób

Włączenie do diety błonnika witalnego powoduje obniżenie poposiłkowej odpowiedzi glukozy i insuliny, dzięki czemu poprawia profil lipidowy i wspomaga leczenie cukrzycy. Zaparcia stanowią bardzo częstą dolegliwość u osób z nadwagą, dlatego zaleca się im spożycie błonnika witalnego. W żołądku posiada on zdolność pęcznienia, przez co ogranicza spożywanie nadmiaru pokarmów, a w jelicie cienkim odżywia florę bakteryjną i skraca pasaż stolca.

Czytaj więcej w temacie: Jakie skutki może mieć nadmierne spożycie błonnika?

Skutki uboczne i przeciwwskazania do spożycia błonnika witalnego

Niestety nie wszyscy mogą stosować błonnik witalny. Do kategorycznych przeciwwskazań należą przede wszystkim przewężenia przewodu pokarmowego, w różnych jego odcinkach. Pojawienie się w trakcie kuracji objawów, takich jak bóle brzucha, nudności czy też wymioty powinno skłonić nas do konsultacji z lekarzem specjalistą. Ponadto nie powinni go używać chorzy z nieustabilizowaną cukrzycą oraz przyjmujący leki, tj. witaminy, karbamazepiny, pochodne kumaryny oraz glikozydy nasercowe (odstęp między ich spożyciem a stosowaniem błonnika witalnego nie powinien być krótszy niż 1 godzina).

Suplementacja błonnika witalnego może być stosowana w trakcie leczenia okresowych zaparć. Pamiętajmy jednak, żeby wówczas pić dużą ilość wody. Na co dzień bezpieczniej jest stosować błonnik pokarmowy zawarty w kaszach, pełnoziarnistym pieczywie, owocach i warzywach. Gwarancją zdrowia jest przede wszystkim stosowanie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej – to dwa elementy wspomagające leczenie otyłości i cukrzycy.

Małgorzata Cyran