Charakterystyka leków ziołowych

Ziołolecznictwo – czym jest?

Ziołolecznictwo to jedna z podstawowych dziedzin medycyny niekonwencjonalnej, która istnieje od tysięcy lat. Leki roślinne często są pomijane i niedoceniane, gdyż społeczeństwo niesłusznie twierdzi, że nie działają lub utożsamia się je z homeopatią. W Polsce wzrasta zainteresowanie tematem ziołolecznictwa z powodów ekonomicznych oraz coraz nowszych dowodów na ich skuteczność w leczeniu np. depresji, nadciśnienia tętniczego, przewlekłych zaparć czy cukrzycy.

Czytaj więcej w temacie: Echinacea - naturalny sposób na wzmocnienie odporności

Jak leczyć ziołami?

Preparaty zawierające zioła są w znacznej większości dostępne bez recepty w aptece, co pozwala na ich samodzielne używanie. Niestety, większość z nich stosujemy bez konsultacji z lekarzem, wychodząc z założenia, że produkt roślinny jest nieszkodliwy. Należy jednak pamiętać, że leczenie ziołami nawet w zalecanych dawkach może przynieść także działania niepożądane. U osób nadwrażliwych bardzo rzadko mogą występować reakcje alergiczne, takie jak pokrzywka lub wysypka. Leki ziołowe mogą również wzmacniać albo osłabiać działanie konwencjonalnych (syntetycznych) leków.

Leczenie ziołami przeziębienia

Preparatami ziołowymi można złagodzić także pierwsze objawy przeziębienia. Odwar z liści podbiału białego przynosi ulgę w bólu gardła. Napój ten zawiera substancje łagodzące stan zapalny, rozrzedzające wydzielinę oraz ułatwiające odkrztuszanie. Natomiast herbata rumiankowa wraz z cytryną i miodem mogą redukować gorączkę, która towarzyszy przeziębieniu. W przypadkach, gdy mimo ziołowej kuracji choroba nie ustępuje, konieczne jest udanie się do lekarza pierwszego kontaktu celem zaplanowania i intensyfikacji leczenia oraz włączenia odpowiednich leków syntetycznych.

Czytaj więcej w temacie: Mniszek lekarski - prozdrowotne właściwości

Przykłady zastosowania ziół w medycynie konwencjonalnej

Wielu z pacjentów zadaje sobie pytanie, czy leczenie ziołami jest skuteczne? Jako odpowiedź może posłużyć argument, że prozdrowotne właściwości niektórych ziół są od dawna wykorzystywane także w medycynie konwencjonalnej.

Napar z dziurawca zwyczajnego (Hypericumperforatum) działa uspokajająco i przeciwdepresyjnie. Należy jednak poinformować lekarza o jego zażywaniu, ponieważ zwiększa on działanie leków nasennych i przeciwlękowych.

Kolejnym przykładem jest strączyniec (senes). Napar z jego liści, ze względu na swoje działanie przeczyszczające,  jest z powodzeniem stosowany przy zwalczaniu zaparć.

Dostępne w aptece popularne krople walerianowe to nalewka z kozłka lekarskiego (Valerianaofficinalis). Mają one zastosowanie w takich stanach, jak nerwice, niepokój, rozdrażnienie, a nawet stany skurczowe przewodu pokarmowego i dróg moczowych.

Stosowanie szałwii chińskiej czerwonokorzeniowej (Salviamiltiorrhiza) jest wskazane w chorobach sercowo-naczyniowych, takich jak choroba niedokrwienna serca lub  choroba wieńcowa.

Czosnek (Alliumsativum) zawiera aleicynę, która hamuje enzym odpowiedzialny za powstawanie cholesterolu (działa więc tak jak statyny, czyli leki konwencjonalne). Wykazuje również działanie przeciwbakteryjnie i obniża ciśnienie skurczowe. Wchodzi jednak w interakcje z lekami przeciwkrzepliwymi, nasilając potencjalne krwawienia.

Kolejnym ciekawym przykładem jest miłorząb dwuklapowy (ginkgobiloba). To popularny suplement diety stosowany w zaburzeniach pamięci i trudnościach w zachowaniu koncentracji. Warto dodać, że jego stosowanie obniża poziom glukozy we krwi, co jest pożądane szczególnie u chorych na cukrzycę typu II. Nasila on jednak działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, moczopędnych oraz przeciwarytmicznych, a także wzmaga działanie leków przeciwdepresyjnych.

Czytaj więcej w temacie: Właściwości lecznicze pokrzywy

Czy leczenie ziołami jest bezpieczne?

Mimo niewątpliwych zalet leków ziołowych należy się zastanowić, czy ich dłuższe stosowanie jest bezpieczne. Występują wątpliwości uwarunkowane brakiem badań klinicznych oraz danych, które określają skutki długotrwałego stosowania suplementów roślinnych – a więc ich działania na narządy takie jak nerki czy wątroba. W trakcie wizyty u lekarza należy go poinformować zarówno o przyjmowanych lekach, jak i suplementach ziołowych, aby mógł ocenić, czy zapisywane właśnie leki konwencjonalne nie będą wchodziły z nimi w szkodliwe dla pacjenta interakcje.

Tomasz Waszak