Charakterystyka dziurawca zwyczajnego

Zastosowanie dziurawca zwyczajnego

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L., ziele świętojańskie) to roślina występująca naturalnie w polskich lasach i na łąkach. Zawarte w niej substancje czynne (między innymi hiperycyna oraz flawonoidy) są dobrze przyswajalne przez organizm oraz uzupełniają nawzajem swoje działanie. Dziurawiec jako środek leczniczy był już znany w pierwszym wieku naszej ery. W ostatnich latach można zauważyć jego wzmożoną popularność, która jest związana ze wzrostem zainteresowania ziołolecznictwem.

Zioła o działaniu uspokajającym i antydepresyjnym

Alternatywne metody leczenia cieszą się coraz większym zainteresowaniem w kontekście wielu stanów chorobowych pochodzenia somatycznego, jak i zaburzeń pochodzenia psychicznego. Osoby mające problemy ze stresem, cierpiące na pojawiające się stany lękowe, spięte oraz z obniżonym nastrojem mogą regularnie zacząć stosować łagodnie działające zioła. Szczególną popularnością cieszą się preparaty zawierające wyciąg z kozłka lekarskiego (waleriana), melisa, pokrzywa zwyczajna oraz lawenda. Zazwyczaj są one sprzedawane jako susz, który służy do przyrządzania herbat.

Dziurawiec zwyczajny w medycynie

Dziurawiec zwyczajny rozkurcza mięśnie gładkie znajdujące się w przewodzie pokarmowym – dlatego też zaleca się jego przyjmowanie w przypadku występowania objawów kamicy żółciowej. Jego spożywanie może powodować także uśmierzenie bólu związanego z zapaleniem błony śluzowej żołądka i jelit. W przypadku występowania niestrawności w aptekach można kupić dostępną bez recepty nalewkę z dziurawca zwyczajnego, która łagodzi nieprzyjemne dolegliwości. Dzięki swoim moczopędnym właściwościom dziurawiec może być stosowany z pozytywnym skutkiem w kamicy nerkowej (moczowej).

Czy dziurawiec zwalcza depresję?

Dziurawiec zwyczajny ma przede wszystkim działanie uspokajające. Przeprowadzone badania kliniczne dowiodły, że preparaty z dziurawca są w stanie zmniejszyć objawy łagodnego lub umiarkowanego epizodu depresji ze skutecznością większą niż placebo (substancja o obojętnym działaniu na stan zdrowia pacjenta) i podobną do działania leków przeciwdepresyjnych. Co ciekawe stosując preparaty ziołowe istnieje dużo mniejsze prawdopodobieństwo występowania objawów niepożądanych w stosunku do tradycyjnych farmaceutyków.

Hipercyna to substancja zawarta w wyciągu z dziurawca, która jest inhibitorem monoaminooksydazy. Enzym ten jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu innych leków stosowanych w terapii depresji – leków hamujących wychwyt zwrotny serotoniny. Łączenie obu wymienionych substancji może prowadzić do pojawienia się groźnego zespołu serotoninowego. Jego objawy to między innymi: bóle głowy, wzrost temperatury ciała, zaczerwienienie skóry, halucynacje, nadmierne pocenie się oraz znaczne przyspieszenie akcji serca.

Należy jednak pamiętać, że na polskim rynku dostępnych jest wiele zróżnicowanych preparatów zawierających wyciąg z dziurawca bez recepty – różnice te dotyczą przede wszystkim procentowej zawartości poszczególnych składników substancji czynnych. Dla kontrastu – w Niemczech dziurawiec został zarejestrowany jako lek przeciwdepresyjny pod postacią doustnych tabletek. Gdy podejrzewamy występowanie u siebie epizodu depresyjnego pamiętajmy, aby zgłosić się do lekarza psychiatry, który zaleci indywidualnie dobraną farmakoterapię oraz psychoterapię.

Wpływ leków roślinnych na zdrowie

Substancje zawarte w wyciągu z dziurawca mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami. Nie należy jednocześnie go stosować z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, gdyż mogą one stracić swoją skuteczność. Podczas zażywania preparatów z dziurawca, powinno unikać się nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV oraz światło słoneczne w celu uniknięcia powstawania przebarwień na skórze. W przypadku jednoczesnego stosowania omawianego wyciągu roślinnego z lekami przeciwkrzepliwymi, takimi jak teofilina lub digoksyna należy liczyć się z możliwością obniżenia stężenia farmaceutyku we krwi, co obniża jego skuteczność. Mając powyższe na uwadze, należy pamiętać, że pomimo naturalnego pochodzenia leku nie zawsze jest on w pełni bezpieczny i pozbawiony działań niepożądanych.

Lek. Tomasz Waszak