Jak wzmocnić odporność?

Czym jest odporność?

To ogół mechanizmów, które mają na celu ochronę organizmu przed wnikaniem i rozwojem chorobotwórczych patogenów. Jest ona głównie efektem funkcjonowania układu immunologicznego, w skład którego wchodzą narządy limfatyczne, takie jak szpik kostny, grasica czy węzły chłonne i migdałki, a także naczynia chłonne i wszelkie komórki układu odpornościowego, których podstawowym zadaniem jest neutralizacja patogenów.

Rodzaje odporności

Podstawowy podział odporności dzieli ją na nieswoistą i swoistą. Ta pierwsza jest skierowana przeciwko wszystkim rodzajom patogenów i ma charakter wrodzony, a druga już przeciwko konkretnym z nich i nabywamy ją w ciągu życia. Każda ze wspomnianych odporności dzieli się dodatkowo na bierną i czynną.

Odporność nieswoista bierna to występowanie barier, które mają na celu zapobieganie lub utrudnianie wnikania patogenów. Są to np. skóra, błony śluzowe i produkowane wydzieliny, np. ślina czy śluz pochwowy. Odporność nieswoista czynna opiera się natomiast na eliminacji drobnoustrojów przez komórki układu immunologicznego, ale także obejmuje wszelkie reakcje, które mają na celu oczyszczenie dróg oddechowych i przewodu pokarmowego z patogenów, takie jak kichanie, kaszel, wymioty i biegunka.

Odporność swoista również dzieli się na bierną i czynną, a każda z nich dodatkowo na naturalną i sztuczną. Odporność bierna obejmuje podanie lub otrzymanie gotowych przeciwciał, niszczących antygeny patogenów. Czynna z kolei opiera się na stymulacji organizmu do samodzielnej produkcji przeciwciał. Przeciwciała z kolei wiążą się z antygenami i w ten sposób mogą zostać zneutralizowane przez organizm. I tak:

• odporność bierna naturalna – to przeciwciała, które noworodek uzyskuje z mlekiem matki,
• odporność bierna sztuczna – to podanie surowic, zawierających gotowe przeciwciała,
• odporność czynna naturalna – to samodzielne wytworzenie przeciwciał na skutek kontaktu organizmu z antygenami patogenu podczas przechorowania danej infekcji,
• odporność czynna sztuczna – to podanie szczepionki, która ma na celu stymulację do produkcji przeciwciał.

Co osłabia naszą odporność?

W dzisiejszym, zabieganym świecie największy wpływ na osłabienie organizmu, a co za tym idzie także odporności, ma nieregularny, niezdrowy styl życia. Niestety wielu z nas coraz mniej uwagi przywiązuje do swojego sposobu odżywienia, jedząc w pośpiechu. Długie godziny, które spędzamy w pracy czy samochodzie, ograniczają naszą aktywność fizyczną. Nieustanny stres wpływa z kolei na zaburzenia snu, co prowadzi do wzrostu podatności organizmu na infekcje. Układ odpornościowy osłabiają także dalekie podróże i częste zmiany klimatu.

Inną przyczyną osłabienia odporności jest palenie papierosów. Zawarte w dymie papierosowym substancje uszkadzają nabłonek oddechowy, stanowiący pierwszą barierę po wniknięciu patogenów do dróg oddechowych. Nie bez znaczenia jest także alkohol, który przenika do krwi i może powodować zaburzenia funkcjonowania komórek układu odpornościowego.

Jak wzmocnić odporność organizmu?

Najprostszym sposobem zadbania o odporność naszego organizmu jest zdrowa, zbilansowana dieta. Pamiętajmy o codziennym spożywaniu warzyw i owoców, będących bogatym źródłem nie tylko witamin, ale także innych substancji odżywczych. W diecie nie powinno zabraknąć także mleka i przetworów mlecznych jako naturalnych probiotyków, stymulujących rozrost naturalnej flory jelitowej. Warto sięgać także po produkty morskie – ryby i owoce morza, które są bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, wpływających na stan naszego układu immunologicznego.

A co z suplementami diety wspomagającymi układ odpornościowy? Prawda jest taka, że przy zdrowej i zbilansowanej diecie większość z nas ich nie potrzebuje. Wyjątkiem jest witamina D, która ma ogromne znaczenie w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Naturalna witamina może być syntetyzowana w naszym organizmie, ale do tego niezbędne jest promieniowanie słoneczne, padające na skórę. Niestety w okresie jesienno-zimowym przy dużym zachmurzeniu jest to problem, który skutkuje niedoborami witaminy D u większości populacji. Stąd też istnieje zalecenie jej suplementacji od pierwszych dni życia aż do starości. Innym suplementem diety, którego stosowanie warto rozważyć, jest tran. Jest to ciekły tłuszcz otrzymywany z wątroby rekina czy tkanki tłuszczowej wielorybów i fok, stanowiący bogate źródło witaminy D, A i kwasów omega.

Oprócz diety i suplementów nie zapominajmy także o regularnej aktywności fizycznej. Pół godziny intensywniejszych ćwiczeń, takich jak spacer, bieganie, jazda na rowerze czy pływanie 3-4 razy w tygodniu korzystnie wpływa na stan naszej odporności.

Lek. Katarzyna Wiak