Właściwości i zastosowanie sfermentowanej herbaty

Kombucza (kombucha) to naturalny napój, który powstaje w wyniku fermentacji posłodzonej herbaty z grzybem herbacianym, nazywanym również japońskim. Smakuje jak delikatnie gazowany sok jabłkowy lub cydr. Można do niej dodać korzenne przyprawy, np. świeży imbir lub laskę cynamonu, a także sezonowe owoce. Co warto wiedzieć o tej sfermentowanej herbacie?

Grzyb herbaciany

Zacznijmy od tego, że grzyb herbaciany jest kolonią bakterii i drożdży z grupy SCOBY (Symbiotic Cultures of Bacteria and Yeast). Jego nazwę można uznać zatem za niewłaściwą, w dodatku wyglądem przypomina mleczną lub jasnobrązową galaretkę o kształcie płaskiego placka. Jeśli połączymy go ze słodką herbatą, rozpocznie się proces fermentacji, dzięki któremu otrzymamy orzeźwiającą kombuczę.

Właściwości kombuczy

Herbaciany napój znano w północno-wschodnich Chinach ok. 220 r. p.n.e. Już wtedy doceniano go za pobudzające i oczyszczające działanie. Obecnie nie ma jednoznacznych badań naukowych, których wyniki potwierdzałyby jego lecznicze właściwości. Najbezpieczniej uznać kombuczę za suplement diety, zachowując zdrowy rozsądek, ponieważ ta sfermentowana herbata może powodować skutki uboczne, np. wzdęcia i biegunki.

Prozdrowotne działanie kombuczy

Ze względu na obecność żywych kultur bakterii kombuczy przypisuje się korzystny wpływ na florę bakteryjną. Stanowi również źródło witamin B1, B2, B6 i B12 – odpowiadają one za pracę układu nerwowego, łagodząc skutki stresu oraz poprawiając nastrój. Znajdziemy w niej także kwas askorbinowy, powszechnie znany jako witamina C, będący jednym z najsilniejszych antyoksydantów. Z kolei kwas mlekowy usprawnia pracę jelit, dlatego picie kombuczy zaleca się osobom, które często mają zaparcia. Badania potwierdzają, że zawarte w tym słodko-kwaśnym napoju związki polifenolowe mają właściwości chemoprewencyjne, czyli mogące spowolnić, a nawet zahamować zmiany prowadzące do powstania nowotworu. Nierzadko spotkamy się z twierdzeniem, że sfermentowana herbata leczy bezsenność, bóle stawów, migreny, łuszczycę oraz łagodzi alergie, menopauzę czy napięcie przedmiesiączkowe. Oczywiście doniesienia te nie zostały potwierdzone badaniami. Bądźmy zatem sceptyczni.

Przepis na napój z kombuchy

• grzyb herbaciany
• 150-200 ml napoju kombucha lub 2-3 łyżki octu winnego bądź jabłkowego (jeśli nie mamy kombuchy)
• 150-170 g cukru białego lub brązowego
• 8-10 torebek herbaty, np. czarnej lub zielonej
• wyparzone szklane naczynie
• gaza i gumka
• 2,5-3 l niegazowanej wody mineralnej lub źródlanej

Zaparz herbatę i dodaj do niej cukier – całość dokładnie wymieszaj. Ostudź, przelej do szklanego naczynia, np. słoja, dolej kombuchę lub ocet, a następnie dodaj grzyb herbaciany. Przykryj gazą i nałóż gumkę. Odstaw naczynie w suche, zacienione i ciepłe miejsce. Po 4-5 dniach sprawdź, czy kombucza jest gotowa do picia – powinna w smaku przypominać wytrawny cydr. Zazwyczaj jest gotowa po 5-10 dniach. Herbaciany napój przelej do butelki, zakręć, ale nie do końca szczelnie, i również włóż do lodówki.

Po fermentacji, gdy napój jest już gotowy, oddziel starego grzyba herbacianego od nowego, opłucz dwie części pod letnią wodą i przełóż do osobnych szklanych naczyń z przykrywką. Zalej je niewielką ilością kombuczy i wstaw do lodówki. Pamiętajmy o tym, aby nie używać naczyń i akcesoriów z metalu, ponieważ wchodzi on w reakcje z organicznymi kwasami z kombuczy, przyspieszając jej kwaśnienie. Nie można również zamienić cukru na jego zdrowszy zamiennik, np. miód lub cukier brzozowy. Ten pierwszy działa bakteriobójczo, dlatego może zahamować proces fermentacji. Z kolei ten drugi nie będzie dobrą pożywką dla mikroorganizmów.

Kombucha – przeciwwskazania

Napoju nie powinny pić osoby chorujące na cukrzycę, dzieci, kobiety w ciąży oraz alkoholicy, ponieważ zawiera on alkohol (jego stężenie waha się od 0,5 do nawet 2 proc.), który powstaje w wyniku fermentacji cukru. Kombucza nie jest też wskazana dla osób z zespołem jelita drażliwego lub mających często biegunki.

Katarzyna Chromińska